Wokół każdego magnesu oraz przewodnika, w którym płynie prąd elektryczny istnieje pole magnetyczne. Jeżeli w takiej przestrzeni będzie się poruszał ładunek elektryczny to będzie na niego działała siła F równa co do wartości:

gdzie v to prędkość ładunku, B to indukcja magnetyczna.

Siłą ta będzie zanikać jeśli ładunek zatrzyma się lub jeżeli wektory prędkości i indukcji magnetycznej będą do siebie równoległe albo antyrównoległe.

Siłą będzie również oddziaływać na cały przewodnik z prądem. W zapisie wektorowym można to przedstawić jako:

gzie I to natężenie prądu w przewodniku, a l to wektor, którego długość odpowiada długości przewodnika.

Wypadkowa siła działająca na zamknięty prostokątny obwód z prądem jest sumą sił działających na wszystkie jego boki. W przypadku takiego ustawienia obwodu, ze siły te nie działają wzdłuż tej samej linii pojawia się tzw. wypadkowy moment skręcający. W postaci wektorowej można go zapisać jako:

gdzie B to wektor indukcji magnetycznej, a to magnetyczny moment dipolowy.

Kierunek tego magnetycznego momentu dipolowego pokrywa się z osią, która jest prostopadłą do płaszczyzny obwodu. Natomiast zwrot tego wektora można wyznaczyć z reguły śruby prawoskrętnej.

Ciała, które mają własność przyciągania opiłków żelaza zostały nazwane magnesami. Każdy magnes zbudowany jest z biegunów: północnego i południowego. Różnoimienne bieguny dwóch magnesów będą się przyciągały, natomiast bieguny jednakowe będą się odpychały. Występuje tu analogia do ładunku elektrycznego. Jednak w przeciwieństwie do niego w przyrodzie nie stwierdzono obecności izolowanych biegunów magnetycznych. Inaczej mówiąc biegun północny nie istnieje bez południowego i odwrotnie.

O zjawisku trwałego magnetyzmu można mówić m.in. dzięki istnieniu materiałów zwanych ferromagnetykami.

Do ferromagnetyków należy żelazo, nikiel, kobalt oraz rozmaite stopy i związki chemiczne. Substancje ferromagnetyczne charakteryzują się tym, że bez nawet bez obecności zewnętrznego pola magnetycznego dochodzi w nich do spontanicznego uporządkowania domen magnetycznych czyli do namagnesowania własnego. Taki ferromagnetyk, w którym domeny są całkowicie uszeregowane w jednym kierunku nazywa się magnesem trwałym.

Jednak efekty magnetyczne związane są nie tylko z magnesami, ale również z przepływem prądu elektrycznego. Dowiódł tego Oersted badając zjawisko zmiany orientacji igły magnetycznej w przestrzeni wokół przewodnika z prądem elektrycznym.

Indukcję magnetyczną wokół przewodnika z prądem można wyznaczyć stosując tzw. regułę prawej dłoni. Mianowicie jeśli kciuk prawej dłoni zostanie ustawiony zgodnie z kierunkiem płynącego prądu w przewodniku to pozostałe , ugięte palce pokażą kierunek wektora indukcji magnetycznej.

Dzięki odkryciu Ersteda możliwa była konstrukcja elektromagnesu, który stał się nieodłącznym elementem budowy m.in. prądnic i transformatorów. Wykorzystywane są także w silnikach elektrycznych, miernikach elektrycznych, słuchawkach telefonicznych i głośnikach.

Elektromagnes składa się z ferromagnetycznego rdzenia, na który nawinięta jest cewka. W momencie, gdy w cewce pojawia się prąd powoduje to namagnesowanie rdzenia. Namagnesowanie trwa do momentu wyłączenia prądu w cewce. Potem zanika.

Podczas względnego ruchu źródła pola magnetycznego i obwodu, w obwodzie dochodzi do pojawienia się prądu indukcyjnego. Powstaje on na skutek indukowania się w tym obwodzie siły elektromotorycznej indukcji. Zjawisko to zostało odkryte przez Faradaya. Stwierdził on, że ta indukowana siła elektromotoryczna jest proporcjonalna do szybkości zmian strumienia magnetycznego. Kierunek indukowanego prądu można wyznaczyć z reguły Lenza. Mówi ona, że indukowany prąd ma taki kierunek, aby wytwarzany przez niego strumień magnetyczny przeciwdziałał zmianom strumienia, które go wywołały.

Urządzeniem, w którym zostało wykorzystane zjawisko indukcji elektromagnetycznej jest transformator. Składa się z dwóch cewek, które są nawinięte na ten sam rdzeń. Prąd przemienny płynący w jednej z cewek powoduje powstanie siły elektromotorycznej indukcji w drugiej cewce. Zależność między liczbą zwojów poszczególnych cewek a napięciami w cewkach można przedstawić następująco:

Gdzie U to napięcia, a N to liczby zwojów na poszczególnych cewkach. Z powyższej zależności widać, że stosunek napięcia w obu cewkach jest równy stosunkowi zwojów.

Dzięki temu poprzez regulację liczby zwojów w cewkach można dokonywać zmiany napięć z małych na duże i odwrotnie. Jest to ważne przy przesyle energii elektrycznej.