gladiator rzymski pochodzący z Tracji, przywódca jednego z największych powstań niewolników w starożytnym Rzymie (73-71 r. p.n.e.). Początkowo służył w armii rzymskiej jako najemnik, ale po ucieczce przeznaczono go na gladiatora. Trafił wtedy do szkoły gladiatorów w Kapui, gdzie zaimponował wszystkim nie tylko siłą i sprawnością fizyczną, ale także błyskotliwością, mądrością i uczciwością.
Przez pewien czas był nauczycielem fechtunku w szkole Batiatusa, gdzie najprawdopodobniej zawiązany został spisek gladiatorów. 70 gladiatorów, którzy nie chcieli zginąć w cyrku, zbiegło pod wodzą Spartakusa z Kapui i ukryło się na zboczach Wezuwiusza. Wkrótce dołączyli do nich inni niewolnicy oraz chłopi; w ten sposób siły buntowników wzrosły do ok. 100-tys. armii, która po roku opanowała już południową Italię.
Spartakus nie zamierzał jednak tworzyć własnego państwa (choć pokonał tutaj dwie armie konsularne), ale chciał przedrzeć się na drugą stronę Alp i ułatwić swoim ludziom powrót w rodzinne strony (do Galii, Germanii, Tracji). Realizację tego uniemożliwiły nieporozumienia wśród przywódców powstania (obok Spartakusa stanowisko wodzów mieli też Ojnomaus i Kriksos). Ostatecznie powstanie rozbił w 71 r. p.n.e. Marek Licyniusz Krassus, którego wspomagali Gnejusz Pompejusz i Marek Lukullus. Losy powstania przesądziła bitwa pod Brundisium: Spartakus poległ rozsiekany w walce, a 6 tys. wziętych do niewoli powstańców ukrzyżowano i wystawiono wzdłuż Via Appia (między Kapuą a Rzymem).
