Odpowiedzi do zadań z podręczników w apce Skul
pobierzustrój społeczno-polityczno-gospodarczy, który rozpowszechnił się w okresie średniowiecza głównie w Europie Zachodniej i trwał w niektórych krajach do połowy XIX w.
Opierał się na systemie hierarchicznej zależności jednostek (wasali) od możnowładców (seniorów), co znalazło odbicie w specyficznych formach polityczno-prawnych (stosunkach lennych) i ówczesnej ideologii (nawet doktryna chrześcijańska przystosowana została do obrony i usprawiedliwiania hierarchii feudalnej). Podstawą stosunków produkcyjnych była ziemia - własność feudałów, a chłopi (poddani) byli tylko jej użytkownikami i pozostawali w pańszczyźnianej zależności od feudała. Feudałowie byli zaś wasalami zależnymi od panującego.
Podstawy ustroju feudalnego rozwinęły się jeszcze w czasach Karola Wielkiego. W okresie anarchii politycznej (IX i X w. - liczne wojny i najazdy) zaistniały dogodne warunki do rozwoju feudalnych zależności. Ubodzy rycerze szukali u możnych pomocy i ochrony, a możni potrzebowali zaufanych i oddanych ludzi, którzy zapewnią im bezpieczeństwo i obronę przed wrogami. Chłopi zostali zwolnieni od ciążących im obowiązków wojskowych, mieli zapewnioną obronę i opiekę, ale zapłacili za to uzależnieniem od feudała.
System feudalny dzielił społeczeństwo na trzy grupy: tych, którzy pracują (chłopów), tych, którzy bronią (rycerzy) i tych, którzy się za nich modlą (duchowieństwo).
Podstawę skomplikowanej drabiny feudalnej stanowili chłopi. Jednak zależność chłopa od pana feudalnego nie była jedyną zależnością, gdyż pan posiadał ziemię (jako lenno) od seniora, który stał wyżej w hierarchii feudalnej. Lenno to było zazwyczaj obciążone różnymi powinnościami, które częściowo były przerzucone na chłopów.
Król (suzeren) był najwyższym seniorem i właścicielem całej ziemi w państwie. Mógł on nadawać beneficja swoim lennikom (wasalom). Ci z kolei (zwłaszcza we Francji) nadawali lenna swoim wasalom. Wasale jednego seniora (parowie) tworzyli jedną grupę feudalną. Obowiązkiem wasala było stawienie się na wezwanie seniora z pomocą, obowiązywała go lojalność (musiał dbać o dobre imię i interesy seniora), brał udział w sądzie parów, musiał być gotowy do niesienia pomocy materialnej - np. wykupić seniora z niewoli. W przypadku wiarołomstwa sąd mógł pozbawić wasala lenna.
Także senior miał obowiązki wobec wasala: musiał służyć mu pomocą i protekcją. W przypadku udowodnienia nielojalności seniora wobec wasala, wasal był zwolniony od przysięgi lennej i mógł wypowiedzieć posłuszeństwo.
Stosunek lenny był teoretycznie dożywotni, gdyż w chwili śmierci jednej ze stron musiał zostać odnowiony. W praktyce lenna były dziedziczne. System lenny objął też godności i dobra kościelne, które królowie nadawali tak jak i inne beneficja. Biskupi i opaci także nadawali w lenno posiadłości kościelne - w ten sposób powstały tzw. senioria.
Różnica pomiędzy zależnością wasala od seniora a zależnością chłopa od pana feudalnego polegała na rodzaju ich powinności wobec seniora. Chłopi składali czynsz oraz odpracowywali pańszczyznę, a rycerze zobowiązani byli do służby wojskowej.
Nadanie lenna (inwestytura) było bardzo uroczystą ceremonią. Wasal klęczał przed siedzącym seniorem i swoje złożone ręce wkładał w jego dłonie. Następnie senior podnosił wasala z klęczek i całował w usta. Potem wasal składał przysięgę lenną (na Pismo Święte lub relikwię), a senior wręczał mu chorągiew, włócznię lub pastorał, co symbolizowało nadanie lenna.
Zwyczaje te oraz ideologia im towarzysząca stały się podstawą rozwijającej się w XI w. kultury rycerskiej i dworskiej, która z czasem rozbudowana została o ceremonię pasowania na rycerza. Wierność wasala wobec seniora często była tematem średniowiecznej literatury.
Nie znalazłeś tego, czego szukasz na Bryku?
Jest tutaj pełno osób, które moga Ci pomóc!
Zadaj pytanie i otrzymaj szybką odpowiedź.
