SKRZETUSKI JAN

Wygląd: Skrzetuski to mężczyzna szczupły, ale bardzo silny, a przy tym niezwykle zwinny i szybki. Twarz miał męską, "twardą", ale miłą. Był przystojnym mężczyzną i bardzo podobał się kobietom.

Życiorys: Ratuje Bohdana Chmielnickiego z rąk opryszków; zakochuje się w Helenie Kurcewiczównie od pierwszego wejrzenia, ale nad dobro własne przedkłada dobro ojczyzny. Udaje się na Sicz jako poseł. Tam zostaje jako zakładnik. Jest świadkiem przegranej Polaków w bitwie pod Żółtymi Wodami. Chmielnicki puszcza go wolno, pamiętając, że Skrzetuski uratował mu życie. Bohater dowiaduje się, że Rozłogi, gdzie mieszkała Helena, zostały spalone, kniahini Kurcewiczowa i jej synowie nie żyją, a Helenę najprawdopodobniej porwał Bohun - Kozak, który także był w niej zakochany, a którego ona panicznie się bała.

Mimo to Skrzetuski nie rusza jej ratować, ale walczy, wreszcie wraz z innymi broni twierdzy Zbaraż. Stamtąd przedostaje się do króla Jana Kazimierza, któremu przekazuje wiadomość, że twierdza się broni, ale Polacy liczą na posiłki.

Ostatecznie zostaje szczęśliwym narzeczonym Heleny, którą z rąk Bohuna wyratowali wierni przyjaciele Jana: Zagłoba, Wołodyjowski i Rzędzian.

Charakterystyka: Skrzetuski był inteligentnym człowiekiem, o bystrym umyśle. Szybko podejmował decyzje. Jest bardzo dobrym taktykiem wojennym. Potrafi analizować fakty i wyciągać logiczne wnioski. Jako żołnierz zawsze kieruje się rozumem, nigdy emocjami. Jeśli trzeba, używa podstępu i sprytu, by osiągnąć zamierzony cel. Czasami postępuje zbyt popędliwie.

Skrzetuski wyróżnia się odwagą i uczciwością - jako człowiek i jako żołnierz. Te dwie cechy stały się jego naczelną dewizą w życiu. Pan Jan jest ulubieńcem i stronnikiem księcia Jeremiego Wiśniowieckiego, w którym widzi najwyższy autorytet, zarówno w sprawach wojskowych, jak i politycznych. Traktuje służbę u niego jako powinność patriotyczną. W służbie księcia tłumi powstanie kozackie na Ukrainie, oceniając je tak jak Wiśniowiecki, jako bunt zrewoltowanej czerni przeciwko prawowitej władzy. Świadczy o tym jego rozmowa z Chmielnickim, który próbuje przekonać go do swoich racji. Jednak Skrzetuski jest nieprzekupny i nigdy nie łamie raz danego słowa, a tym bardziej przysięgi wierności ojczyźnie, którą złożył jako żołnierz. Dla niego najważniejszym obowiązkiem jest służba ojczyźnie i honor. Sławę, którą zyskał jako doskonały żołnierz i szermierz, kochał ponad wszystko. Sprawom ojczyzny potrafił poświęcić życie prywatne. Swoje tragedie minimalizował i choć bardzo cierpiał, spychał je na dalszy plan. Dla niego jego ból był niczym w porównaniu z tragedią Rzeczypospolitej. O ogromnej miłości do ojczyzny świadczy fakt, że nie wyruszył na poszukiwania ukochanej Heleny, lecz wypełniał zadania powierzone mu przez księcia. Później starał się o niej nie wspominać, bo nie chciał, by jego sprawy osobiste dominowały nad obowiązkiem żołnierskim. A kiedy pogodził się już z jej śmiercią, tuż przed oblężeniem Zbaraża, miał już tylko jeden cel - służbę ojczyźnie.

Skrzetuski był głęboko religijny. Wielokrotnie, czy to przed ważną bitwą, czy też ze szczęścia modlił się, powierzając Bogu swój los. Był przekonany, że wszystko jest w rękach Najwyższego. Dlatego nigdy nie narzekał na swój los, zgadzał się z nim i nawet osobiste tragedie przyjmował z ogromną pokorą.

Jan był skromnym człowiekiem. Nigdy nie wywyższał się nad innych żołnierzy, nie starał się przechwalać swymi czynami, np. tak jak to robił Zagłoba. Uczciwy i poważny, nie brał udziału w szlacheckich hulankach i zabawach. Kiedy inni się bawili i pili, on wolał iść się pomodlić.

Był bardzo dobrym towarzyszem i przyjacielem. Zawsze można na niego liczyć, w obronie przyjaciół był gotowy oddać własne życie. Potrafił łagodzić konflikty i uspokajać wzburzoną żołnierską brać. Poddani mu żołnierze szanowali go i podziwiali. Potrafił utrzymać dyscyplinę i wojskowy mores. Miał dobre serce, które nakazało mu przebaczyć wrogowi - Bohunowi. Mimo tylu krzywd doznanych od niego, nie mścił się, lecz darował mu życie i puścił wolno.

Rola w utworze: Jan Skrzetuski to ideał Polaka, rycerza i chrześcijanina. Jest postacią pozytywną, godną podziwu i naśladowania. Na wskroś uczciwy, kieruje się hasłem: "Bóg, Honor, Ojczyzna". Przyjaciele w każdej sytuacji mogli na niego liczyć. Zawsze gotowy do podjęcia walki w obronie ojczyzny i króla, jest wiernym i oddanym żołnierzem Rzeczypospolitej.