NIECHCICOWA BARBARA Z OSTRZEŃSKICH

M. Dąbrowska Noce i dnie, bohaterka główna; żona Bogumiła Niechcica, siostra Teresy i Daniela

Wygląd: W powieści opisano ok. 30 lat życia Barbary. Bohaterka zmienia się w tym czasie z młodziutkiej kobiety w dojrzałą panią. Na początku powieści jest brunetką, nosi krótkie włosy, jest drobna, szczupła

Życiorys: W chwili poznania z Bogumiłem Barbara jest dwudziestopięcioletnią kobietą i ma już za sobą zawód miłosny. Mężczyzna, którego kochała pierwszą miłością, Józef Toliboski, młody prawnik, ożenił się z bogatą panną Narecką. Ostrzeńska zareagowała wyrzeczeniem się wszystkich marzeń, wyjazdem do Warszawy i porzuceniem planów związanych ze studiami, pisaniem na rzecz nauki krawiectwa. Przebywając w Borku w gościnie u krewnych matki, Ładów, Barbara poznała przyszłego męża - Bogumiła Niechcica. Niczym jej nie zaimponował i po pierwszym spotkaniu nie bardzo go nawet pamiętała. Wytrwałość konkurenta, jego szczerość i otwartość ujęły ją jednak. Zaczęła się poważnie zastanawiać nad wyborem drogi życiowej: być żoną i matką, czy pozostać kobietą samotną. Zdecydowała się na małżeństwo z Bogumiłem

Charakterystyka: Barbara podporządkowała życie marzeniom i wspomnieniom o Józefie Toliboskim - przynajmniej ona sama w to wierzy. Jeśli wspomina przeszłość, zawsze w tych wspomnieniach pojawia się jej pierwsza miłość. Barbara długo uważa, że Toliboski to jedyny mężczyzna jej życia. Nie przywiązuje wagi do uczuć Bogumiła, bo jest ich pewna, on daje jej oparcie. O tym, jak bardzo go kocha, świadczy bez wątpienia jej zapał do pracy, w którym naśladuje męża, zdolność do towarzyszenia mu w trudnych chwilach, wspierania go. Z czasem pojawi się także wzruszająca troska kochającej żony o to, czy Bogumił nie jest głodny, czy jest ciepło ubrany, czy się zanadto nie przemęcza

Podziw budzi opanowanie Barbary w najcięższych życiowych próbach, jakim muszą sprostać Niechcicowie, zwłaszcza, kiedy dowiadują się o sprzedaży Serbinowa przez Dalenieckiego. Ale ponadto Barbara towarzyszy Lucjanowi Kociełłowi w ostatnich chwilach życia, ze spokojem przyjmuje wiadomość o związku najstarszej córki, Agnieszki, z rewolucjonistą Marcinem Śniadowskim. Umie wesprzeć, pocieszyć, spojrzeć na rzeczy z nowego punktu widzenia, zobaczyć ich dobre strony. Jest tam, gdzie rozgrywają się dramatyczne wydarzenia i wtedy zachowuje szczególne opanowanie. Bogumił zwraca się do niej o rady, bo choć żona nie zawsze trafia w sedno sprawy, potrafi mu wskazać właściwy kierunek myślenia

Barbarę zwykło się omawiać jako typową introwertyczkę, czyli postać o osobowości skierowanej "do wewnątrz", skupioną na swoim świecie wewnętrznym, niedostępnym dla innych ludzi. Ten świat Barbary to rzeczywistość wykreowana w myślach i marzeniach, utworzona na podstawie przeczytanych książek i własnych fantazji, rzadziej oparta na autentycznych przeżyciach. Świat zewnętrzny Barbara postrzega jako zagrożenie, coś, co może w każdej chwili ją uderzyć, zranić. Pani Niechcicowa obawia się tego, co znajduje się wokół niej, jeśli tylko może, gotowa jest uciec przed ludźmi i rzeczywistością, schować się w jakimś bezpiecznym miejscu, stworzyć sobie własny azyl

Niechcicową określa się także jako prawdziwą idealistkę. Jej idealizm sprawia jednak, że Barbara ciągle mija się z realiami otaczającego ją świata, ciągle żyje wśród marzeń oraz pragnień, których nie potrafi zrealizować w codziennym życiu. W ten sposób rozpoczyna się swoiste błędne koło: Barbara nie akceptuje świata takim, jakim on jest naprawdę, odwraca się od niego i ponosi coraz to nowe porażki. To z kolei wywołuje w niej narastającą frustrację i smutek oraz niezadowolenie z otaczającej ją rzeczywistości

Zapewne introwertyzm i idealizm to dominujące cechy Barbary z pierwszego tomu powieści. W następnych jednak bohaterka zmienia się, nabiera nowych cech i nowego stosunku do życia. Jest gospodynią, żoną, matką, kobietą. Przyjmuje na siebie wszystkie wymienione role z ich wszystkimi konsekwencjami: ciężko pracuje, na jej barkach spoczywa ciężar wychowania dzieci, ich edukacji, ona również musi zadbać o to, by w zaciszu Serbinowa nie zapomniano o tym, że na świecie rozgrywają się ważne wydarzenia, zarówno polityczne, jak i artystyczne. Prenumeruje pisma, stara się, o ile może, nie zaniedbywać lektury. Staje się zaradna, odpowiedzialna, Bogumił wie, że może na nią liczyć. Jest absolutnie lojalna wobec męża. Barbara bywa zwykle ukazywana jako kobieta wiecznie narzekająca, niezadowolona. Jednak bohaterka to także żona ciesząca się nieograniczonym zaufaniem męża (Bogumił wie, że może jej powierzyć każdą tajemnicę, bo, w odróżnieniu od innych kobiet, jego żona jej nie zdradzi), towarzyszka życia w pełnym znaczeniu tego słowa, która wraz z mężem decyduje o najważniejszych domowych sprawach

Jako osoba wrażliwa, u której niepowodzenia wzbudzają silne negatywne emocje, Barbara bywa okrutna. Atakuje na oślep, sądząc, że ktoś chce ją skrzywdzić. Tak jest w chwilach po śmierci najmłodszego syna, Piotrusia, kiedy zarzuca Bogumiłowi, że nie kochał syna. Podobnie okrutnie zachowuje się wobec męża, kiedy oskarża go o romans z Teresą - oświadcza mu wówczas, że go nie kocha i nigdy nie kochała. Paradoksalnie jednak po takich wybuchach Barbara jest zdolna do właściwej oceny rzeczywistości i własnych uczuć. Po wykrzyczeniu swojego strachu, bólu potrafi przepraszać, wyznawać uczucie, jest szczera i bardzo prawdziwa

Rola w utworze: Barbara Niechcic to bohaterka zasługująca na studium charakterologiczne. W krótkiej charakterystyce trudno pokazać bogactwo cech tej postaci. Na koniec warto przytoczyć opinię o niej, która pojawia się pod koniec powieści i jest sformułowana przez człowieka młodszego od niej, w którym wzbudziła szczerą sympatię: "To moja sympatia. Tacy jesteście oboje niedodziałani, chociaż każde w innym rodzaju." - mówi do Janusza Ostrzeńskiego Ludwik Ceglarski. Dzięki temu "niedodziałaniu" Barbara wciąż analizuje świat wokół siebie, nigdy nie formułuje ostatecznych wniosków, zawsze jest gotowa do rozmyślania o bogactwie i różnorodności życia