teoria kataklizmów ogłoszona w XIX w. przez Curviera. Zakładała, że między poszczególnymi epokami geologicznymi miały miejsca kataklizmy o globalnym zasięgu (np. potop, zlodowacenia), w czasie których ginęły organizmy żywe. Teoria ta miała tłumaczyć nieciągłość form kopalnych na Ziemi i wyjaśniała pojawienie się kolejnych gatunków ponownymi aktami stworzenia (kreacjonizmu). Katastrofizm został wyparty przez ewolucjonizm. Przyznaje się jednak, że istotnie wielkie kataklizmy były przyczyną masowego wymierania gatunków i zwykle zapoczątkowywały nowe ery i okresy geologiczne.
