Jednym z podstawowych narzędzi, niezbędnych w warsztacie każdego szanującego się elektronika jest lutownica. Lutownica jest tak powszechnie stosowanym narzędziem, że często nie zdajemy sobie sprawy że istnieje wiele różnych typów lutownic przeznaczonych niekiedy do specjalistycznych celów.
Zastanówmy się jak zlutować dwa kabelki końcówkami ze sobą? Po pierwsze rozgrzewamy grot lutownicy, końce kabelków zamaczamy w paście lutowniczej lub w zwykłej kalafonii. Następnie łączymy ze sobą dwa druciki rozprowadzając grotem lut (zazwyczaj cyna) po powierzchni łączonych elementów. Należy przy tym zaznaczyć, że temperatura grota może sięgać nawet 500°C, należy więc z przyrządem obchodzić się ostrożnie, inaczej usłyszymy tylko syk i zapach poparzonej skóry.
Przykładowa lutownica transformatorowa z grotem miedzianym jest pokazana na rysunku obok. Działa ona przy napięciu 220V, pobiera 55W mocy. Jest to zarazem najpopularniejszy i najtańszy rodzaj lutownicy. Znajduje się na wyposażeniu niemal każdego gospodarstwa domowego. Każdy majsterkowicz ceni sobie zalety tego urządzenia przy pracach domowych czy w garażu.
O ile lutownica transformatorowa wystarcz w domowych zastosowaniach, zapalony elektronik - amator powinien rozważyć zakup nieco droższej lutownicy grzałkowej. Lutownicą tego typu można posługiwać się jak długopisem, przez co możliwe jest lutowanie dosyć skomplikowanych układów elektronicznych. Przykładowa lutownica grzałkowa jest przedstawiona na rysunku obok. Pracuje ona przy napięciu 12V, pobiera 30W mocy. Grot lutowniczy w razie zużycia wystarczy wymienić, bez potrzeby kupowania nowej lutownicy.
Korzystając z lutownicy transformatorowej największym problemem staje się utrzymanie temperatury grotu na odpowiednim, stabilnym poziomie. Występują również silne zmiany pola magnetycznego podczas wyłączania. Oba te czynniki mogą nieodwracalnie uszkodzić delikatne układy scalone. Lutownice grzałkowe z drugiej strony mogą zostać rozbudowane o mikroprocesorowe układy regulujące temperaturę grotu. Urządzenia takie nazywamy stacjami lutowniczymi, są one niezbędne w każdym nawet pół-profesjonalnym warsztacie elektronicznym. Stacje lutownicze dodatkowo mogą być wyposażone w dodatkowe "ołówki" z dyszami wydmuchującymi gorące powietrze (tzw. lutowanie metodą hot-air) a nawet w elementy wciągające dym wydobywający się podczas lutowania elementów.
Obok znajduje się zdjęcie dosyć ciekawej lutownicy Nosi ona nazwę Super Pro, została wyprodukowana przez firmę Portasol. Przeznaczeniem lutownicy o tak małej masie jest konieczność niezwykłej precyzji. Nie widzimy tutaj pętającego ruchy kabla, co niewątpliwie poprawia warunki pracy. Lutownica jest wyposażona w kilkanaście roboczych końcówek, na które składają się groty o różnorakich kształtach, dysza wydmuchująca gorące powietrze i inne. Istnieje możliwość wykorzystania lutownicy jako palnika. Maksymalna moc to 125W. Bardzo ważną zaletą przy lutowaniu układów scalonych jest płynna regulacja temperatury, która osiąga maksymalne wartości: dla powietrza wydmuchiwanego 650°C, a dla grotu 580°C. Temperaturę najczęściej wykorzystywaną w trakcie pracy grot osiąga już w 20 sekund. Zbiornik gazu, może być naturalnie wielokrotnie napełniany zwykłym gazem używanym do zapalniczek. Pomimo tak wielu różnorakich funkcji lutownica ta waży zaledwie 165g!
Nawet lutownica takiej jakości jak ta powyżej nie będzie odpowiednim narzędziem do wykonywania połączeń dokładności rzędu dziesiątek mikrometra. Istnieje wielkie ryzyko wykonywania takich połączeń domowymi środkami, ze względu na łatwość w pomyłce przy tak dokładnym lutowaniu, niemniej jednak są ludzie praktycznie pozbawieni drżenia ręki, które nie wahają się przed takiego typu wyzwaniami. Jeżeli jednak nie posiadamy takich zalet, to nie jesteśmy sprostać bardzo wysokim wymaganiom technicznym, które zapewnią bezawaryjność i poprawność działania budowanych układów.
Obok na zdjęciu widzimy również lutownicę. Nie jest to zwykła lutownica dostępna w sklepach, urządzenie to jest bowiem specjalnie przygotowane do wykonywania połączeń o niezwykłej precyzji. Sterowany za pomocą komputera system umożliwia precyzyjne pozycjonowanie grota lutowniczego z dokładnością sięgającą nawet 25 µm. Cały proces lutowania jest obrazowany na bieżąco na monitorze
