Soczewki - to bryły szkła ograniczone z dwóch stron powierzchniami o kształcie kulistym (wklęsłym albo wypukłym) lub płaskim. Soczewki można podzielić na kilka rodzajów ze względu na to jakie powierzchnie je ograniczające:
- Soczewka dwuwypukła
- Soczewka płasko - wypukła
- Soczewka wklęsło - wypukła
- Soczewka dwuwklęsła
- Soczewka płasko - wklęsła
- Soczewka wypukło - wklęsła
W przypadku gdy soczewka posiada jedną stronę wypukłą, a drugą płaską, wklęsłą, lub także wypukłą to mówimy wówczas, że taka soczewka ma dodatnią moc (jest dodatnia). Jeśli jednak jedna z jej powierzchni jest wklęsła, a druga płaska lub także wklęsła to mówimy, że taka soczewka ma moc ujemną (jest ujemna).
Aberacja chromatyczna - jest to wada wynikająca z faktu, że każda soczewka w przypadku promieni przechodzących daleko od jej osi głównej zachowuje się jak pryzmat - powoduje rozszczepienie światła białego na tęcze barw. Dlatego też powstaje nieostry obraz przedmiotu dodatkowo zaopatrzony w kolorową obwiednie. Wadę tą można stosunkowo łatwo usunąć poprzez zastosowanie układy składającego się z kilku soczewek.
Soczewka achromatyczna - jest to układ dwu lub więcej soczewek, który pozbawiony jest aberracji chromatycznej. Soczewki w takim układzie często wykonane są z różnych gatunków szkła.
Soczewka apochromatyczna - jest to najnowocześniejszy rodzaj soczewki, która pozbawiona jest aberracji chromatycznej. W jej przypadku wyeliminowano nie tylko wadę związaną z barwą czerwoną czy niebieską, ale także zieloną. Obecnie jest to soczewka dosyć droga i praktycznie nie spotykana na polskim rynku.
Aberracja sferyczna - jest to wada związana bezpośrednio z tym, że w zależności od tego jak daleko znajdują się promienie świetlne od głównej osi optycznej soczewki, to pod różnymi kątami będą one załamywane. Promienie świetlne, które przechodzą przez soczewkę w bliskiej odległości od głównej osi optycznej zbiegną się w bliższej odległości od soczewki, niż promienie dalej położone od głównej osi optycznej. W wyniku tej wady na ekranie nie uzyskujemy dokładnie punktowego obrazu przedmiotu w ognisku, ale pewną kolistą plamkę. Powstaje w ten sposób pewne rozmazanie obrazu. Aberacji sferycznej można się pozbyć stosując odpowiednio wyprofilowane soczewki, lub stosując w układzie optycznym układy kilku soczewkowe.
Ognisko - jest to punkt położony na głównej osi optycznej w którym zbiegają się wszystkie promienie świetlne przez nią przechodzące. Nazwa najprawdopodobniej wzięła się z tego, że użycie lupy może doprowadzić do powstania ognia. Odległość ogniska od środka soczewki jest określana mianem ogniskowej. W przypadku powierzchni wypukłej soczewki mówimy o ognisku rzeczywistym i ogniskowa jest wówczas dodatnia. W przypadku soczewki o powierzchni wklęsłej mamy do czynienia z ogniskiem pozornym i ujemną ogniskową.
Moc główna układu optycznego (moc łamiąca) - jest to wielkość określająca zdolność soczewki do załamania światła. Określa się ją jako D = 1/f, gdzie f to ogniskowa soczewki wyrażona w metrach. Jednostką mocy łamiącej jest 1 Dioptria.
