Woda (H2O) jest podstawowym i niezbędnym do życia związkiem chemicznym dla niemal wszystkich organizmów żywych, także człowieka. Człowiek jednak wykorzystuje wodę nie tylko jako składnik pożywienia niezbędny do prawidłowego funkcjonowania, ale także w wielu innych celach, jak na przykład utrzymanie higieny. Woda jest również głównym surowcem do produkcji wielu towarów, a także źródłem energii. Jest ona głównym czynnikiem kształtującym środowisko i warunkującym działalność człowieka. Woda występująca w przyrodzie zawiera w sobie również inne substancje zarówno w formie rozpuszczonej jak i w formie zawiesin. Niektóre z tych substancji mogą być pochodzenia naturalnego, a inne mogą być wynikiem działalności człowieka. Część tych substancji jest niezbędna do życia (np. sole mineralne), a część niestety szkodliwa. Mimo wielkiego znaczenia wody w życiu człowieka, jej zbiorniki są bardzo często zanieczyszczone, co w wielu przypadkach czyni ją niezdatną do użycia. Zaopatrując się w wodę ludzie korzystają przede wszystkim z zasobów wód powierzchniowych (głównie płynących) oraz zalegających płytko pod powierzchnią gruntu wód podziemnych. Po wykorzystaniu woda wraca z powrotem do środowiska niejednokrotnie "wzbogacona" w różnego rodzaju substancje, zarówno mineralne, jak i organiczne. Niestety wraz z rozwojem miast i wzrostem uprzemysłowienia terenów wzrasta również ilość odprowadzanych do środowiska, zanieczyszczonych wód.

Zanieczyszczenia wód można z grubsza podzielić na:

  • Zanieczyszczenia komunalne - są to wody wykorzystane do celów higienicznych i gospodarczych, zarówno w gospodarstwach domowych, jak i zakładach pracy
  • Zanieczyszczenie przemysłowe - powstają na skutek odprowadzania z fabryk i zakładów przemysłowych wód wykorzystanych w różnego rodzaju procesach technologicznych
  • Zanieczyszczenia opadowe - są to głównie wody deszczowe i roztopowe. Należy pamiętać, iż podczas opadów woda może pochłaniać różnego rodzaju szkodliwe substancje z atmosfery. W ten sposób powstają między innymi kwaśne deszcze.
  • Zanieczyszczenia rolnicze - dostające się do wód na skutek działalności rolniczej (są to między innymi nawozy, środki ochrony roślin, pestycydy itp.)

Pod względem rodzaju substancji zanieczyszczających można podzielić zanieczyszczenia na:

  • Zanieczyszczenia fizyczne - są zawiesinami różnego rodzaju nierozpuszczalnych substancji stałych. Przykładem mogą być różnego rodzaju pyły, czy obumarłe szczątki roślin i zwierząt.
  • Zanieczyszczenia chemiczne - stanowią wszelkiego rodzaju substancje organiczne i nieorganiczne (mineralne) rozpuszczone w wodzie.
  • Zanieczyszczenia bakteriologiczne - powstają w wyniku przedostawania się do wód różnego rodzaju chorobotwórczych drobnoustrojów.

Do najgroźniejszych substancji powszechnie występujących w zanieczyszczonych wodach można zaliczyć między innymi:

  • Fosforany i azotany występujące w dużych ilościach w nawozach sztucznych
  • Metale ciężkie (np. ołów, rtęć) - mogą powodować zatrucia i uszkodzenie niektórych narządów wewnętrznych (np. nerek)
  • Substancje powierzchniowo czynne (detergenty) - stosowane jako środki myjące i piorące
  • Węglowodory aromatyczne i ich chlorowcopochodne - są rakotwórcze
  • Pestycydy - wykorzystywane jako środki ochrony roślin
  • Fenole.

Szczególnie niebezpieczne są zanieczyszczenia szkodliwe dla człowieka, które dostaną się do ujęć wody pitnej. Mogą wówczas powodować ciężkie zatrucia, a nawet doprowadzić do śmierci.

W celu określenia stopnia zanieczyszczenia wody dokonuje się analizy tzw. wskaźników jakości wód. Można je podzielić na:

  • Wskaźniki fizyczne - barwa, temperatura, stopień zmętnienia
  • Wskaźniki chemiczne - takie jak: pH, BZT (biochemiczne zużycie tlenu), ChZT (chemiczne zużycie tlenu), twardość wody, a także zawartość wszelkiego rodzaju związków i pierwiastków chemicznych
  • Wskaźniki biologiczne - określające zawartość bakterii w pobranej próbce wody

Podstawowym sposobem walki z zanieczyszczeniami wód jest ograniczenie emisji szkodliwych substancji poprzez uprzednie ich oczyszczenie w specjalnie do tego celu zbudowanych oczyszczalniach ścieków (chemicznych lub biologicznych). Należy ponadto zwrócić uwagę na oszczędne gospodarowanie zasobami wody. Konieczne jest przestrzeganie surowych norm gromadzenia odpadów (z dala od zbiorników wodnych), a także rozsądne korzystanie przez rolników ze środków ochrony roślin, a także wszelkiego rodzaju nawozów. Bardzo potrzebna jest również edukacja społeczeństwa, mające na celu uświadomienie występujących zagrożeń, oraz wyrobienie nawyków zapobiegających zanieczyszczeniom wód nawet w najmniejszym stopniu (chociażby zapobieganie wykorzystywaniu szkodliwych detergentów w pobliżu zbiorników wodnych - np. mycie samochodów w miejscach do tego nieprzeznaczonych).

Wszelkie działania mające na celu poprawę stanu wód, mimo wysokich kosztów, są konieczne i w krajach rozwiniętych przykłada się do nich coraz większą wagę. Woda jest bowiem niezbędna do życia człowieka, pod warunkiem że jest to czysta woda. Woda zanieczyszczona może powodować więcej szkód niż pożytku.