król francuski od 1589 r., pierwszy Bourbon, który zasiadł na tronie francuskim. Był synem Antoniego de Bourbon i Joanny d'Albret. W 1572 r. został ożeniony z Małgorzatą de Valois (królowa Margot, córka Henryka II i Katarzyny Medycejskiej) i wyrzekł się wtedy (pozornie) protestantyzmu, co pozwoliło mu ujść z życiem w noc św. Bartłomieja (sierpień 1572 r.). Uciekł wtedy z dworu francuskiego i stanął na czele hugenotów, ale nadal pozostawał prawnym sukcesorem do tronu francuskiego (jako mąż Margot) w razie ewentualnej bezdzietnej śmierci Henryka III Walezjusza. Wyszedł zwycięsko z tzw. wojny trzech Henryków (o tron francuski) w latach 1574-89 i zasiadł na tronie. Musiał jednak pokonać głowę obozu francuskich katolików, księcia Mayenne (1589-90), a następnie przystąpić do oblężenia Paryża. Zdając sobie sprawę, że jako protestant jest tam niechętnie widziany, w 1593 r. przeszedł na katolicyzm ("Paryż wart jest mszy").
To utorowało mu drogę do koronacji (27 II 1594 r.) w Chartres, a następnie otworzyło bramy Paryża (22 III 1594 r.). Zakończyło to tylko częściowo francuską wojnę domową, gdyż hugenoci byli nieufni wobec króla. Henryk IV prowadził jednak wytrwałe pertraktacje, gdyż zależało mu na uspokojeniu kraju zagrożonego przez króla Hiszpanii Filipa II, który rościł sobie pretensje do Burgundii. 13 IV 1598 r. Henryk IV ogłosił edykt nantejski, który wprowadzał całkowitą wolność wyznania dla hugenotów francuskich oraz ograniczoną swobodę kultu religijnego. W tym samym roku Henryk zawarł traktat pokojowy z Hiszpanią, potwierdzający integralność terytorialną Francji. Następnie zakończył wojnę z księciem Sabaudii Karolem Emanuelem, który nie uznawał praw Henryka do korony francuskiej i zawarł z nim kompromisowy pokój w Lyonie (1601 r.). Jako król Henryk IV dążył do wzmocnienia swej władzy i nie wahał się przy tym szukać poparcia u mieszczan. Stworzył podwaliny francuskiego absolutyzmu: wzmocnił władzę centralną, zreformował administrację, do której powoływał ludzi z odpowiednimi kwalifikacjami, zlikwidował odśrodkowe tendencje lokalne, ograniczył rolę Stanów Generalnych, ustabilizował gospodarkę. W polityce zagranicznej współpracował ze wszystkimi krajami nastawionymi antyhabsbursko. Po uzyskaniu unieważnienia swego pierwszego ślubu, Henryk IV ożenił się z Marią Medycejską, z którą miał syna Ludwika (późniejszy Ludwik XIII). Przyczynił się znacznie do wznowienia francuskiej ekspansji kolonialnej w Ameryce Północnej oraz rozwoju architektury. W 1610 r. został zasztyletowany przez Ravaillaca.
Nie znalazłeś tego, czego szukasz na Bryku?
Jest tutaj pełno osób, które moga Ci pomóc!
Zadaj pytanie i otrzymaj szybką odpowiedź.
