ciśnienie atmosferyczne

nacisk, jaki wywiera słup powietrza na jednostkę powierzchni. Wraz ze wzrostem wysokości spada ciśnienie atmosferyczne.

Jednostką ciśnienia atmosferycznego jest hektopaskal (hPa). Wcześniej używano innych jednostek. Były to milibary (mb) lub milimetry słupa rtęci (mm Hg).

1000 hPa = 1000 mb = 754 mm Hg.

Na mapach ciśnienia atmosferycznego zaznacza się izarytmami zwanymi izobarami. Izobara łączy miejsca o takim samym ciśnieniu atmosferycznym. Podobnie jak temperatura powietrza również ciśnienie atmosferyczne jest redukowane do poziomu morza. Niekiedy na mapach izobary tworzą linie zamknięte. Jeżeli wartość liczbowa izobar spada do środka układu, mamy do czynienia z niżem barycznym (cyklonem), a jeżeli rośnie do środka układu - z wyżem barycznym (antycyklonem).

Jako normalne dla Ziemi przyjmuje się ciśnienie atmosferyczne na poziomie morza, przy temperaturze powietrza 0°C, na 45° szerokości geograficznej. Wynosi ono 1013 hPa. W rzeczywistości jednak występują duże różnice ciśnienia. Najwyższe zanotowane na Ziemi ciśnienie atmosferyczne wynosiło 1083,8 hPa, najniższe zaś 870 hPa. (rys. 3, 3a)

Zarówno w lipcu, jak i w styczniu wyraźnie widoczne są obszary wyżowe w okolicy 30° szerokości geograficznej na obszarach oceanicznych. Niezależnie od pory roku w okolicach równikowych występuje obszar obniżonego ciśnienia. Drugi obszar niżowy zaznacza się na oceanach wzdłuż kół podbiegunowych. Nad Azją i Ameryką Północną w zimie tworzą się rozległe wyże, w lecie zaś niże.

Ogólny rozkład obszarów wysokiego i niskiego ciśnienia wywołuje krążenie powietrza atmosferycznego. Stałość tego krążenia jest przyczyną powstania mas powietrza. Są to rozległe części troposfery wyróżniające się temperaturą i wilgotnością powietrza oraz innymi cechami nabytymi w czasie dłuższego pobytu nad określonym rodzajem podłoża.

Ciśnienie atmosferyczne w zależności od wysokości

Rozkład ciśnienia atmosferycznego na Ziemi w styczniu

Rozkład ciśnienia atmosferycznego na Ziemi w lipcu