atrakcje osadnicze

czynniki sprzyjające osadnictwu. Najbardziej pierwotnymi atrakcjami osadniczymi były te, które wpływały na działalność rolniczą. Inne czynniki związane są z działalnością przemysłową i transportową. Istnieją także atrakcje osadnicze natury politycznej.

Podstawowymi atrakcjami osadniczymi są:

• dobre warunki glebowe - są jednym z pierwszych czynników wpływających na koncentrację ludności. Najstarsze cywilizacje (egipska czy chińska) powstały na terenach żyznych gleb sprzyjających rozwojowi rolnictwa. Są to głównie czarnoziemy i mady;
• dostęp do wody - również należy do pierwotnych czynników osadniczych. Woda jest niezbędna do życia oraz rozwoju gospodarczego obszaru (rolnictwa, przemysłu). Również ten czynnik warunkował powstanie pierwszych cywilizacji (nad Nilem, Tygrysem, Eufratem, Jangcy, Huang-ho). Należy także zauważyć, że zdecydowana większość miast utworzyła się nad rzekami lub jeziorami;
• korzystne warunki klimatyczne - najbardziej sprzyjające osadnictwu warunki stwarza klimat umiarkowany i podzwrotnikowy (Europa, Ameryka Północna) oraz strefa monsunów (Azja Południowa i Wschodnia). Właśnie w takich warunkach możliwa jest uprawa większości roślin i hodowla zwierząt;
• równinna rzeźba terenu - sprzyja osadnictwu poprzez brak barier dla rozwoju szlaków komunikacyjnych, budownictwa oraz mechanizacji rolnictwa;
• bliskość morza - ponad połowa ludności świata żyje w odległości nie większej niż 200 km od morza lub oceanu. Obszary nadmorskie cechują się zazwyczaj równinną rzeźbą terenu, dobrymi glebami oraz łagodnym morskim klimatem. Pewne znaczenie ma też rola żywieniowa i transportowa morza. Nad morzem powstały duże miasta portowe. Coraz większe znaczenie ma też rola turystyczno-wypoczynkowa morza. Na wybrzeżach morskich powstało wiele kurortów.
• surowce mineralne - czynnik ten w dużym stopniu wpływał na rozmieszczenie ludności w XIX i w pierwszej połowie XX wieku. Szczególnie duże skupiska ludności powstały w zagłębiach węgla kamiennego, a następnie ropy naftowej. Przykładami mogą być Górny Śląsk, Zagłębie Ruhry w Niemczech lub środkowa Anglia;
• przemysł - ten dział gospodarki narodowej ma tendencje do koncentracji zakładów na stosunkowo niewielkim obszarze. Skupiają się tam również pracujący w przemyśle ludzie. Często są to wspomniane wyżej miejsca wydobycia surowców mineralnych, na bazie których rozwinął się przemysł. Dzisiaj nie ma już tak wyraźnej zależności między rozmieszczeniem przemysłu przetwórczego a bazą surowcową;
• wysoki poziom rozwoju gospodarczego niektórych państw lub regionów jest zachętą dla imigrantów. Przybywają oni na te obszary w poszukiwaniu pracy i polepszenia warunków życiowych.