Matura próbna 2024 z języka polskiego. Sprawdź odpowiedzi do arkusz CKE

https://www.bryk.pl/artykul/pytania-jawne-na-mature-ustna-2025-lista-pytan-i-odpowiedziPodstawową maturę z języka polskiego musi zdać każdy, kto chce otrzymać świadectwo dojrzałości. Podczas próbnego egzaminu, który odbył się 9 grudnia br., można było sprawdzić swoją wiedzę w teście Język polski w użyciu i teście historycznoliterackim oraz umiejętność pisania wypracowania. Chcesz wiedzieć, jak ci poszło? Sprawdź rozwiązania do arkusza CKE z języka polskiego, które przygotowała Dominika Saja – ekspertka serwisu Skul.pl.

Spis treści:

Matura próbna z języka polskiego
Arkusz CKE – rozwiązania do testów
Arkusz CKE – wypracowanie
Harmonogram próbnej matury 2024

Matura próbna z języka polskiego

Najdłuższy próbny egzamin maturalny został zaplanowany na poniedziałek 9 grudnia br. O 9:00 uczniowie otrzymali arkusze CKE z języka polskiego. Na rozwiązanie testu Język polski w użyciu i testu historycznoliterackiego oraz napisanie wypracowania mieli 240 minut.

Centralna Komisja Egzaminacyjna opublikowała już ten arkusz egzaminacyjny. Do zdobycia jest 60 punktów, w tym 35 z wypracowania.

Sprawdź również: QUIZ: Szybki test z lektur maturalnych. Znasz fabułę i bohaterów?

Arkusz CKE – rozwiązania do testów

W testach pojawiły się teksty Świat jest matematyczny (Sebastiana Szybki) i Świat nie jest matematyczny (Łukasza Lamży) oraz fragment utworu Do Deliusza Horacego, fraszka Ku Muzom Jana Kochanowskiego, plakat do komedii Skąpiec Moliera, fragment Lalki Bolesława Prusa, wiersz Czarna róża Kazimierza Przerwy-Tetmajera, wiersz Mironczarnia Mirona Białoszewskiego, bajka Ptaszki w klatce Ignacego Krasickiego oraz wiersz Lekcja o przyimku Juliana Kornhausera. Przydała się też wiedza z Ferdydurke Witolda Gombrowicza i prozy Tadeusza Borowskiego.

Rozwiązanie próbnej matury z języka polskiego przygotowała Dominika Saja – ekspertka serwisu Skul.pl.

Arkusz CKE – wypracowanie

Uczniowie, którzy pisali test diagnostyczny z języka polskiego, musieli przygotować wypracowanie na co najmniej 300 wyrazów. Do wyboru były dwa tematy:

Różne postawy wyrażające miłość do ojczyzny;
Co sprawia, że człowiek nie może w pełni decydować o własnym losie?

W obu przypadkach należało odwołać się do:

lektury obowiązkowej – wybranej spośród lektur wymienionych w arkuszu egzaminacyjnym,
innego utworu literackiego – może to być również utwór poetycki,
wybranych kontekstów.

Sprawdź, jak na jakie elementy zwraca uwagę Dominika Saja, polonistka z serwisu Skul.pl.

Już na samym początku tworzenia wypracowania trzeba sprawdzić, w jaki sposób może być zrealizowany temat. Szczególnie ważne jest zwrócenie uwagi na pojęcia, które pomagają wyznaczyć kierunek pisania wypracowania o charakterze argumentacyjnym.

Temat 1: Różne postawy wyrażające miłość do ojczyzny

A) Miłość do ojczyzny

głęboka lojalność
więź emocjonalna

B) Wyrażanie miłości do ojczyzny (postawy)

rozumiane jako patriotyzm (w tym rodzaje patriotyzmu: czynny, bierny)
rozumiane jako tęsknota za ojczyzną
rozumiane jako poświecenie dla ojczyzny
rozumiane jako pielęgnowanie tradycji
rozumiane jako szacunek dla tradycji

C) Ojczyzna rozumiana jako:

kraj, naród (np. Polska), w którym się urodziliśmy
symbol kulturowy (tradycje, obrzędy)
jako miejsce wychowania
ludzie, którzy nas otaczają

D) Postawa rozumiana jako zachowanie.

Wyjaśnienie pojęć pomaga stworzyć wstęp do wypracowania o charakterze argumentacyjnym. Pozwala również dobrać odpowiednie przykłady i ustalić tezę argumentacyjną.

Przykładowo:

Miłość do ojczyzny to głęboka więź emocjonalna, którą człowiek odczuwa do kraju, w którym się wychował, kultury, tradycji i historii. W zależności od wychowania, indywidualnych przekonań, doświadczeń człowiek wyraża miłość do ojczyzny na własny sposób. Przykładów możemy dopatrywać się w literaturze, bo to właśnie w niej możemy dostrzec różne postawy, które wyrażają miłość do ojczyzny.

Następnie należy przejść do argumentów i kontekstów, poniżej przedstawiano, w jaki sposób można uzasadnić swoją tezę. Jednak nie jest to jedyne prawidłowe rozwiązanie.

Poniżej zostały zaprezentowane różne postawy, które zilustrowano przy pomocy przykładów literackich.

Teza: W literaturze można odnaleźć różne postawy, które wyrażają miłość do ojczyzny.

Argumenty:

1. Miłość może być wyrażona poprzez pielęgnowanie tradycji i kultury:

cykl Dziadów – sam obrzęd świadczy o pielęgnowaniu tradycji, które pochodzą z obrzędów słowiańskich. W Dziadach część II jest opisany obrzęd dziadów, czyli słowiańskiego święta.
Pan Tadeusz – znajdziemy opisy narodowych tańców (np. polonez), obrzędów i tradycji (np. grzybobranie, uczty).

2. Miłość do ojczyzny może być wyrażona jako gotowość do poświecenia się w imię ojczyzny:

Dziady cz. III, A. Mickiewicz: przykładem może być postawa bohaterów literackich – młodych patriotów Ciepią w obronie ojczyzny, są więźniami. Wspominane są osoby, które swoją postawą (np. Janczewski, który przez rok cierpiał i następnie został wywożony na Sybir) pokazują, że Polska jeszcze nie umarła i zachęcają do walki o nią, dają nadzieje. Konrad zaś wyraża ogromną miłość do ojczyzny. Uznaje siebie za męczennika i bojownika o sprawę narodową. Jest gotowy cierpieć dla ojczyzny i za miliony.
Konrad Wallenrod – postawa Waltera Alfa, który jest gotowy poświecić swój honor rycerski w imię obrony ojczyzny przed Zakonem Krzyżackim.
Potop Henryka Sienkiewicza – postawa Andrzeja Kmicica, który walczy dla ojczyzny, np. Obrona Jasnej Góry.
Kordian Juliusza Słowackiego – postawa Kordiana i jego monolog na szycie Mont Blanc – porównał ojczyznę (Polskę) do Winkelrieda narodów (Polska zapewni pokój na świecie).

3. Miłość wyrażona jako tęsknota za ojczyzną:

Sonety krymskie, Pielgrzym A. Mickiewicz – tęsknota łączy się z podmiotem lirycznym, który wyraża smutek i żal, przypisuje Litwie pozytywne cechy, stawiając ją na piedestał. Zwraca uwagę, że została mu odebrana i to wyraża ogromną stratę.
Pan Tadeusz A. Mickiewicz – w inwokacji idealizuje swoją ojczyznę. Kontekst: Litwa jest opisywana przez autora w momencie, w którym przebywał na emigracji.
Moja piosenka II Cyprian Kamil Norwid – pokazuje, że tęskni do ojczyzny, której obraz jest wyidealizowany. Podmiot liryczny podkreśla swoją tęsknotę wyrażając słowa: tęskno mi Panie. Ojczyzna u Norwida jest miejscem, gdzie panuje szacunek do drugiego człowieka, pracy, chleba.

4. Miłość wyrażona jako pamięć o historii:

Pan Tadeusz – postawa Sędziego, który dba o przeszłość szlachecką i pielęgnuje ją.

5. Miłość wyrażona jako chęć działania i odzyskania niepodległości:

Wesele S. Wyspiańskiego, dramat porusza kwestie zrywu narodowowyzwoleńczego, jednak ukazuje, że brak współpracy nie pozwala odzyskać niepodległości, a Polska pozostaje wciąż w rękach wroga.
Kamienie na szaniec Aleksander Kamiński – postawa chłopców, którzy angażują się w działalność konspiracyjną.
Przedwiośnie S. Żeromski – Cezary Baryka zaczyna się angażować w działalność rewolucyjną.
Dziady cz. III A. Mickiewicz – postawa Konrada-Gustawa i poświecenie w imię ojczyzny. Kontekst: mesjanizm.

Możesz użyć innych kontekstów, np.

romantyzm i rola patriotyzmu w epoce (patriotyzm odegrał kluczową rolę i w pełni został wyrażony w utworach, np. Dziady, Pan Tadeusz, Sonety krymskie, Kordian).
mesjanizm – postawa w Dziadach cz. III,
emigracja pisarzy, którzy tworzą na obczyźnie (Adam Mickiewicz stworzył Pana Tadeusza podczas emigracji).

Prawidłowe jest również rozwiązanie, w którym odwołasz się do innych przykładów literackich. Przykładowo: do całej trylogii Sienkiewicza, Pieśni o Rolandzie, Kazań sejmowych (tutaj wątek związany z postawami patrioty). Pamiętaj, że poprawne będzie też odniesienie się do piosenek, seriali, czy innych tekstów kultury.

Temat 2: Co sprawia, że człowiek nie może w pełni decydować o własnym losie?

W tym przypadku również warto zastanowić się nad znaczeniem pojęć, co pomoże stworzyć wstęp do wypracowania.

A) Człowiek rozumiany jako:

istota rozumna
bohater literacki, może to być bohater zwierzęcy, o ile ma cechy ludzkie
postać
człowiek
podmiot zbiorowy

B) Los rozumiany jako:

przeznaczenie
ciąg wydarzeń, które kształtują życie człowieka

C) Nie może decydować:

coś wpływa na działanie
jego decyzje są przesądzone
decyzyjność jest ograniczona

Wyjaśnienie pojęć pozwala nam zwrócić uwagę, w jaki sposób rozumiemy temat wypracowania, dobrać przykłady literackie i odpowiednie konteksty.

Przykładowo:

Człowiek to istota, która posiada wolną wolę i zdolność do podejmowania decyzji, jednak nie zawsze może w pełni decydować o własnym losie. Przez los rozumie się ciąg wydarzeń, które kształtują życie jednostki. Ograniczenia w pewnej decyzyjności wynikają z różnych powodów, co sprawia, że człowiek nie może w pełni decydować o własnym osie.

Następnie należy przejść do argumentów i kontekstów, poniżej przedstawiano, w jaki sposób można uzasadnić swoją tezę, jednak nie jest to jedyne rozwiązanie.

Poniżej są zaprezentowane różne przyczyny, które są zilustrowane przy pomocy przykładów literackich.

Temat można zrealizować na różne sposoby. Przykładowa teza to: Człowiek nie może w pełni decydować o własnym losie.

Argumenty:

1. Człowiek nie może decydować o swoim losie, bo jego życie jest uwikłane w fatum.

Fatum (wyjaśnienie może stanowić kontekst), wskazać należy, że to częsty motyw w dramatach antycznych. Bohater nie może uciec od swojego losu. Wszystkie decyzje sprowadzają się do tego, że jego los jest z góry przypisany, a przeznaczenie musi się dopełnić.
Król Edyp Sofokles – Edyp poślubił swoją matkę i zabił własnego ojca, co było wynikiem przepowiedni ciążącej na nim i całym jego rodzie. Pomimo że jego ojciec chciał zmienić los Edypa, to niestety fatum ciążące na bohaterach dramatu ich dopadło. Dramat pokazuje, że istnieje siła, która kieruje ludzkim losem, co jest niezależne od woli ludzi.
Antygona Sofokles – dziewczyna nie może uniknąć przeznaczenia. Na jej rodzinę została rzucona klątwa. Wybór Antygony jest wyborem tragicznym. Jej los z góry był przypieczętowany, stąd też została uwikłana w konflikt między prawami boskimi a ziemskimi.

2. Człowiek nie może w pełni decydować o swoim losie ze względu na ograniczenia społeczne i kulturowe.

Lalka, B. Prus — Pomimo starań Wokulski nie jest w stanie przeskoczyć norm społecznych. Wciąż jest traktowany jako ktoś gorszy. Powieść ukazuje konflikt pomiędzy pragnieniem jednostki (Wokulski, który próbuje pozbyć się konwenansów społecznych) a siłami społecznymi, które ograniczają możliwość pełnego decydowania o własnym losie.

3. Człowiek przez sytuację polityczną nie może decydować o własnym losie w pełni.

Kamienie na szaniec, A. Kamiński, postawy bohaterów literackich świadczą o tym, że musieli oni się podjąć walki o ojczyznę. Nie mogli wieść spokojnego życia w Polsce. Wojna sprawiła, że nie mogli dorastać w bezpieczeństwie. Ich życie było podporządkowane aktualnej sytuacji politycznej.

4. Człowiek, który wierzy w idee nie może w pełni decydować o swoim losie.

Zbrodnia i kara, F. Dostojewski – Rodion wierzący we własne idee nie jest w stanie powstrzymać się przed zabójstwem lichwiarki. Czynnikiem, który wskazuje na fakt, że nie może on walczyć z własnym losem jest śmierć siostry lichwiarki. Mężczyzna wie, że musi zabić świadka (siostrę lichwiarki). Robi to próbując ukryć swoją winę. Równocześnie Dostojewski w powieści porusza temat związany z tym, że człowiek może podejmować wybory, jednak konsekwencje działań są nieuniknione i przez to nie może ucięć przed losem. Może próbować dokonać wyboru, ale jego los zostaje przypisany.

5. Miłość sprawia, że człowiek nie może w pełni decydować o własnym losie.

Lalka, B. Prus – Wokulski zakochany w Izabeli Łęckiej nie może w pełni decydować o własnym losie. Jego zachowanie jest podporządkowane miłości. Człowiek zakochany często nie może zmienić swojego losu.

6. Człowiek ma prawo wyboru, jednak nie może w pełni decydować o własnym losie.

Biblia. Księga Rodzaju. Grzech pierworodny. Ludzie mogli podjąć własne wybory życiowe, ale byli świadomi konsekwencji swoich czynów. Ewa skusiła się na zjedzenie owocu z drzewa zakazanego, czym też sprzeciwiła się Bogu. Jej postawa świadczy o tym, że mogła dokonać własnego wyboru, jednak o jej losie w dalszym kroku zdecydował Bóg.
Makbet W. Szekspir – Makbet zna swoje przeznaczenie, jednak jego postawa i chęć realizacji, sprawia, że wypełnia się przepowiednia. Makbet znał swój los, więc jego wybory prowadziły do osiągnięcia władzy.
Boska komedia D. Alighieri – Dante ukazuje, że każdy człowiek ma prawo wyboru, jednak musi się on mieścić w ramach porządku, który wyznacza Bóg. Człowiek wie, że po śmierci czeka go piekło, niebo albo czyściec.

7. Człowiek w pełni nie może decydować o swoim losie, bo boskie siły wpływają na jego życie.

Mitologia. Wojna trojańska – w tej sytuacji mieszanie się bogów wpływało na decyzje ludzi. Bogowie, którzy wspierali konflikt mieszali i ciągle odmieniali sytuację wojenną. To właśnie ich integracja w działania człowieka przyczyniły się do długiej wojny (ponad 10 lat).
Iliada, Homer – być może gdyby bogowie nie mieszali się do pewnych działań to konflikt zakończyłby się szybciej, bo to ich decyzje wpływały na losy ludzi i odwracały bieg walk. W momencie, gdy ludzie zdecydowali, że zawieszą broń, a decyzje o rozstrzygnięcie wojny pozostawią w pojedynku między Menelaosem i Parysem (główna przyczyna wojny). Pojedynek miał zdecydować kto wygrał. Początkowo wygrał Menelaos, jednak Afrodyta pomogła Parysowi. To pokazuje, że ludzie nie mieli do końca wpływu na swój los. Konflikt miał trwać, bo tak zdecydowali bogowie.
Mit o Syzyfie – Syzyf nie może wtoczyć głazu, jego los jest przesądzony przez bogów. Początkowo chce on uniknąć kary, jednak ostatecznie jego los jest przesądzony z góry.

8. Człowiek nie może decydować o swoim losie, bo jego los został przesądzony przez narodowość.

Inny świat, H. Grudziński – ludzie trafiający do obozu nie mogli zmienić swojego losu, bo poprzez narodowość zostali zesłani do obozów. Nie mogli podjąć się walki o wolność, bo byli często fizycznie wycieńczeni, mała racja żywnościowa, choroby i odebranie im woli walki, sprawiło, że nie mogli podjąć się walki o własne życie i swój los.

Konteksty:

II wojna światowa jako tło do wydarzeń,
dramat antyczny – fatum jako częsty motyw w tragediach,
czas – chłopcy z Kamieni na szaniec nie mogli decydować o swoim losie, podobnie świat w czasie pandemii przyczynił się do zmiany losu wielu ludzi.

Pianista, reż. R. Polański,

Marta, E. Orzeszkowa – Marta przez ograniczenia wynikające z wykształcenia (nic nie potrafiła zrobić w pełni dobrze, zawsze coś było niewystarczające) przyczyniało się do tego, że nie mogła znaleźć pracy i ostatecznie zmarła pod kołami wozu.

Przeczytaj również: Matura próbna 2024 z matematyki. Mamy rozwiązania arkusza CKE

Harmonogram próbnej matury 2024

Próbne matury trwają od 5 do 17 grudnia 2024 roku. Uczniowie mogli już sprawdzić swoją wiedzę z języków obcych nowożytnych, matematyki oraz języków mniejszości narodowych na poziomie podstawowym, a także z języka łacińskiego i kultury antycznej egzaminów na poziomie rozszerzonym. W poniedziałek (9 grudnia) otrzymali arkusze maturalne z języka polskiego na poziomie podstawowym oraz języka mniejszości narodowych na poziomie rozszerzonym.

Zobacz, jak wygląda dalszy harmonogram próbnych matur 2024:

10 grudnia (wtorek)

9:00 – biologia (poziom rozszerzony)
14:00 – informatyka (poziom rozszerzony); filozofia (poziom rozszerzony)

11 grudnia (środa)

9:00 – geografia (poziom rozszerzony)
14:00 – języki obce nowożytne – angielski, francuski, hiszpański, niemiecki, rosyjski, włoski (poziom dwujęzyczny)

12 grudnia (czwartek)

9:00 – matematyka (poziom rozszerzony)
14:00 – historia (poziom rozszerzony)

13 grudnia (piątek)

9:00 – języki obce nowożytne – angielski, francuski, hiszpański, niemiecki, rosyjski, włoski (poziom rozszerzony)
14:00 – fizyka (poziom rozszerzony)

16 grudnia (poniedziałek)

9:00 – chemia (poziom rozszerzony)
14:00 – wiedza o społeczeństwie (poziom rozszerzony)

17 grudnia (wtorek)

9:00 – język polski (poziom rozszerzony)
14:00 – historia sztuki (poziom rozszerzony); historia muzyki (poziom rozszerzony)