Najnowszy raport o edukacji domowej. Nauka w domu coraz popularniejsza

Ministerstwo Edukacji i Nauki przygotowało raport na temat edukacji domowej w Polsce. Wynika z niego, że w ostatnich latach gwałtownie wzrosła liczba dzieci i nastolatków, uczących się w domu. Obecnie w ten sposób realizuje obowiązek szkolny prawie 1 proc. wszystkich uczniów.

Spis treści:

Fundacja Edukacji Domowej – raport
Na czym polega edukacja domowa?
Edukacja domowa – szkoły podstawowe i ponadpodstawowe
W których województwach edukacja domowa jest najpopularniejsza?

Fundacja Edukacji Domowej – raport

Ministerstwo Edukacji i Nauki stworzyło dla Fundacji Edukacji Domowej raport dotyczący liczby uczniów, którzy realizują obowiązek szkolny poza szkołą. Ze sprawozdania wynika, że w ostatnich latach liczba osób, które uczą się w tej formie, dynamicznie wzrasta.

W Polsce edukacja domowa stała się możliwa do realizacji dla wszystkich uczniów w 1991 roku na mocy ustawy Prawo oświatowe. Od 2009 roku liczba uczących się w domach powoli wzrastała, natomiast pierwszy gwałtowniejszy skok pojawił się w latach 2014-2016, kiedy z poniżej 2 tys. uczniów na edukacji domowej, przybyło ich do ponad 11 tys. Kolejny gwałtowny wzrost przyniosła pandemia COVID-19 i lata po jej wybuchu.

Przeczytaj również: Edukacja domowa - bez stresu i bieganiny. Jak uczyć się w domu?

Na czym polega edukacja domowa?

Edukacja domowa (ang. homeschooling) to alternatywa dla nauki w placówce edukacyjnej. Jeśli dopełni się odpowiednich formalności, obowiązek przedszkolny lub szkolny może być przez dziecko spełniany w domu. Wówczas nauczycielem zostaje rodzic, opiekun prawny lub inna osoba, którą wskażą rodzice lub opiekunowie.

Korzystające z tej formy nauki dziecko nadal musi zrealizować podstawę programową, natomiast to, czy została ona zrealizowana, sprawdzają egzaminy klasyfikacyjne z przedmiotów. Zdanie ich jest konieczne do tego, by uczeń mógł uzyskać promocję do klasy programowo wyższej i uczyć się w tej formie w kolejnym roku szkolnym. Formalnie tacy uczniowie są zapisani do konkretnych szkół, w których zdają później egzaminy, jednak w praktyce do nich nie uczęszczają i uczą się poza nimi.

Edukacja domowa – ilu uczniów korzysta z niej w szkołach podstawowych i średnich?

Według raportu na dzień 1 maja 2023 roku liczba uczniów korzystających z edukacji domowej wyniosła 42 329. Ponad 54 proc. z nich, czyli 23 097 osób, to uczniowie szkół podstawowych, resztę stanowią uczęszczający do szkół ponadpodstawowych, których jest 19 232.

FED-szablony grafik — fot. materiały Fundacji Edukacji Domowej

Od trzech lat liczba dzieci i nastolatków, które uczą się poza szkołą, dynamicznie wzrasta. W 2022 roku z tej formy nauki korzystało łącznie 31 770 osób, a w 2021 roku było ich 19 947, czyli dwa razy mniej niż dziś. Szczególny wzrost jest widoczny w przypadku uczniów szkół ponadpodstawowych, których w ciągu dwóch lat przybyło ponad 15 tys.

FED-szablony grafik-2 — fot. materiały Fundacji Edukacji Domowej

Dla porównania w 2017 roku, według danych podanych przez MEiN, z edukacji domowej korzystało 13 955 uczniów, co stanowiło 0,3 proc. wszystkich dzieci realizujących obowiązek szkolny w kraju. Zatem w ciągu sześciu lat liczba ta wzrosła trzykrotnie, a dziś osoby uczące się w domach stanowią blisko 1 proc. wszystkich uczniów, których według stanu na wrzesień 2022 jest ok. 4,6 mln.

Przeczytaj również: Edukacja domowa. Jakie zmiany czekają uczniów i rodziców?

W których województwach edukacja domowa jest najpopularniejsza?

Z danych z najnowszego raportu MEiN wynika, że szczególną popularnością edukacja domowa cieszy się w województwie mazowieckim, w którym korzysta z niej łącznie 21 687 osób, co stanowi ponad połowę wszystkich uczących się w tej formie. Następne w kolejności są województwa wielkopolskie oraz śląskie. Najmniej osób korzysta z tej formy nauki w województwach świętokrzyskim, lubuskim i opolskim.

FED-szablony grafik-5 — fot. materiały Fundacji Edukacji Domowej

Należy jednak pamiętać, że są to dane ze szkół, a nie miejscowości zamieszkania uczniów. Obecnie przepisy pozwalają natomiast na zapisanie dziecka, uczącego się w domu, do szkoły w innym województwie niż jego miejsce zamieszkania. Dysproporcja w liczby uczniów w edukacji domowej w województwie mazowieckim w stosunku do innych regionów może być zatem spowodowana większą liczbą tzw. szkół parasolowych (czyli przyjaznych edukacji domowej) w stolicy kraju. To właśnie tam znajduje się tam m.in. najpopularniejsza wśród placówek tego typu „Szkoła w Chmurze”.