Tarcie jest zespołem zjawisk bardzo powszechnym w otaczającym nas świecie. Zjawiska te występują wszędzie tam, gdzie dwa ciała (lub elementy tego samego ciała) przemieszczają się względem siebie. Tarciem określamy często nie tylko typowe pocieranie jednej powierzchni o drugą, ale również opory środowiska, w którym dane ciało się porusza (opór powietrza, wody). Tarcie występuje zarówno w spoczynku jak i ruchu ciał. W ruchu zawsze mu przeciwdziała, wyhamowuje. Ze względu na swoje własności możemy powiedzieć, że tarcie jest "dwulicowe". Wszystko dlatego, że w niektórych sytuacjach utrudnia nam życie, nadmiernie przeszkadza w wykonywaniu ruchu, czy pracy, ale bywa i tak, że staje się nam bardzo pomocne, a wręcz nieodzowne.

Jakie są z niego korzyści? Nie moglibyśmy się bez niego przemieszczać, gdyż tarcie umożliwia nam poruszanie się do przodu i chroni nas od upadków, a gdy się już poruszamy pozwala nam się zatrzymać. Dzięki niemu możemy trzymać przedmioty, pisać, wycierać nos, itp. W pojazdach jezdnych tarcie jest podstawą funkcjonowania wielu układów - głównie układu hamulcowego, odpowiednie tarcie opon o podłoże umożliwia jazdę samochodem do przodu bez poślizgu, wykonywanie skrętów, hamowanie. (W tym samym momencie tarcie ma również negatywny skutek w postaci zużycia materiału opon). Wykorzystujemy tarcie do szlifowania, krzesania ognia, czy wydobywania muzyki z instrumentów smyczkowych. Jednak w przestrzeni kosmicznej można zapomnieć o istnieniu tarcia, statki kosmiczne poruszają się ruchem jednostajnym, a skręty wykonują na włączonych silnikach. Natomiast w czasie wzbijania rakiety kosmicznej z powierzchni Ziemi w kosmos, występuje bardzo silne tarcie jej powierzchni o atmosferę, Mozę ono uszkodzić mechanicznie kadłub rakiety, albo też spowodować jego spalenie, gdyż mocne tarcie powoduje również powstanie wysokiej temperatury tuż przy powierzchni rakiety.

Dwa podstawowe rodzaje tarcia:

  • tarcie statyczne - pojawia się w momencie wprawiania ciała w ruch - np. przesuwając ciężki przedmiot, na samo "oderwanie" go od podłoża (wprawienie w ruch) musimy użyć większej siły niż na późniejsze suwanie go po podłodze. Tarcie statyczne przeciwstawia się nadaniu ciału prędkości i jest silniejsze od tarcia w ruchu. Tarcie zależy wprost proporcjonalnie od siły nacisku ciała na podłoże. Dlatego im większy nacisk ciała na daną powierzchnię, tym trudniej jest go z niej ruszyć.
  • tarcie dynamiczne - występuje w czasie ruchu jednego ciała po powierzchni drugiego - ślizganie lub toczenie. Tarcie to wywołuje wycieranie się (zużycie, zniszczenie) trących o siebie powierzchni. Tarcie dynamiczne przeciwstawia się ruchowi. Jego kierunek jest taki sam jak kierunek ruchu, ale ma zwrot przeciwny do zwrotu prędkości.

Negatywne skutki tarcia:

  • powoduje wytarcie elementów urządzeń mechanicznych, które pocierają o siebie w czasie pracy
  • spowalnianie ruchu
  • starty energii
  • nagrzewa i odkształca trące o siebie powierzchnie, itp.

Zapobieganie nadmiernemu tarciu:

  • stosowanie smarów między trącymi się powierzchniami - chroni przed ścieraniem i nagrzewaniem się
  • nadawanie obiektom poruszającym się aerodynamicznych kształtów
  • wprowadzanie cieczy między trące elementy mechanizmów (łożyska, przekładnie zębate)- wzorem stworzonego przez naturę układu stawowego kości. Taka technologia znacznie zmniejsza tarcie, bo zamiast tarcia miedzy dwoma ciałami stałymi, otrzymujemy tarcie w cieczy (czyli lepkość).