REWOLUCJONIŚCI

Z. Krasiński Nie-boska komedia, bohater zbiorowy; przeciwnicy arystokracji

Przedstawiciele: chłopi, robotnicy, służba domowa, rzemieślnicy

Przywódca: Pankracy (imię znaczące, z gr. wszechwładca)

Charakterystyka środowiska: Obóz ten jest opisany bardzo dokładnie. Patrzymy na niego oczyma hrabiego Henryka, który, udając się do zamku Świętej Trójcy, przechodził tamtędy. Idąc od ogniska do ogniska wszędzie widział motłoch spragniony zemsty i chleba. Rewolucja ta skierowana jest przeciw całemu światu, całej cywilizacji, Bogu, władcom, panom. Jest to rewolucja totalna. Mimo niewątpliwych racji ludzi krzywdzonych i uciskanych, nie widać tu nigdzie wartości pozytywnych. Są za to interesy różnych grup, pragnących w ogniu rewolucji wygrać własne cele. Taki jest Bianchetti, a także grupa przechrztów

Motłoch pragnie jedynie krwi, zemsty, anarchii. Każdy z osobna marzy przede wszystkim o zabiciu własnego krzywdziciela i zajęciu jego miejsca. Jest to piekło, świat bez Boga, świat niezdolny do wyłonienia wartości pozytywnych, zbudowania nowej cywilizacji. Chcą totalnego zniszczenia starego porządku, nie proponują w zamian żadnej koncepcji nowego świata; ich hasło brzmi: "Chleba nam, chleba, chleba! - Śmierć panom...", w ten sposób rewolucja staje się krwawą ucztą, a nie wystąpieniem w celu wprowadzenia nowego, lepszego ładu

Prawdziwe cele rewolucjonistów:

-gen. Bianchetti (z takich jak on powstanie nowa arystokracja) - pragnie pozycji i władzy, gardzi motłochem, stoi zawsze po stronie silniejszych;

-Żydzi (których w dramacie nazywa się "przechrztami") - dążą do obalenia chrześcijaństwa, rewolucja ma im w tym pomóc, tylko pozornie przyjęli wiarę chrześcijańską

Pankracy o rewolucjonistach: Ludzie nowej wiary, którzy walczą, by pomścić swoje krzywdy według Pankracego "młodzi, zgłodniali i silni", ludzie, którzy stworzą nowy, lepszy świat, zburzywszy stary. Przywódca rewolucjonistów twierdzi "Świat mój (...) zrozumie siebie i powie sobie: »Jestem« - a nie będzie drugiego głosu na świecie, co by mógł także odpowiedzieć: »Jestem«". Uważa, że przyszłe pokolenia będą ludźmi wolnymi

Henryk o rewolucjonistach: "Widziałem wszystkie stare zbrodnie świata, ubrane w szaty świeże" - rewolucjoniści to ludzie pozbawieni wiary i moralności, walczą, aby zająć miejsce dawnej arystokracji, niczego nie osiągną, efektem krwawej walki będą na nowo "rozpusta, złoto i krew"

Cel przywódcy rewolucjonistów, Pankracego: Chce on wprowadzić nowy porządek, ale nie precyzuje, na czym miałoby to polegać, ma się za władcę mas rewolucyjnych, bezkrytycznie wierzy w rewolucję