M. Bułhakow Mistrz i Małgorzata, bohater epizodyczny; jest przedstawicielem nowej sztuki radzieckiej - ateistycznej i jednoznacznej ideologicznie - komunistycznej. Pisze na zamówienie liche poematy, w których zaprzecza istnieniu Boga, lecz nie jest zadowolony ze swej twórczości. Postać Chrystusa z jego wierszy jest zbyt realistyczna i prawdziwa, aby mogła być nierealna. Wiarę w Boga i życie pozagrobowe odzyskuje dopiero po spotkaniu z Wolandem i śmierci Berlioza. Popada w obłęd i trafia do kliniki psychiatrycznej profesora Strawińskiego. Tam spotyka Mistrza i zostaje jego uczniem. Przemiana światopoglądu Iwana zachodzi pod wpływem wstrząsu psychicznego, wywołanego spotkaniem z Szatanem
