feniks

Feniks (gr. phoiniks - nazwa Fenicji, ale też palma, instrument strunowy, czerwony barwnik) symbolizuje kult słońca, powietrze, burze, ogień, wieczną młodość, odrodzenie, nieśmiertelność, poświęcenie się, dziewictwo, samowystarczalność, męskość, nadzieje, wytrwałość, sen, zmianę, czuwanie.

Feniks, przeciwieństwo orła, miał być ptakiem o złotoczerwonych piórach. To ptak długowieczny, jedyny, który mógł żyć co najmiej kilkaset lat. Kiedy Feniks czuł zbliżającą się śmierć, przygotowywał w swoim gnieździe stos ofiarny i spalał się. Z tego spalonego stosu rodził się nowy feniks, który prochy swojego ojca składał na ołtarzu Boga Słońca (Re) w egipskim mieście Słońca (Heliopolis). Oryginalny feniks pochodzi z mitów indyjskich albo arabskich. Feniks był atrybutem starożytnych bogów, m. in. Ozyrysa, Dionizosa. Ojcowie Kościoła uczynili go symbolem Chrystusa (śmierć, ukrzyżowanie i zmartwychwstanie) a także symbolem Matki Boskiej (czystość, dziewictwo). W sztuce chrześcijańskiej pojawia się z nimbem wokół głowy jako symbol odrodzenia życia, nieśmiertelności. W alchemii feniks symbolizował kamień filozoficzny (jest emblematem farmaceutów i aptekarzy).

Starożytność

Mitologia

FENIKS - SYMBOL NARODZIN NA ZGLISZCZACH: Według wierzeń starożytnych feniks był istotą, która rodzi się z popiołów. Aby mogła ożyć, musi najpierw zostać całkowicie zniszczona.

FENIKS - SYMBOL TRWAŁOŚCI ŻYCIA: Cykl śmierci i narodzin z popiołów tej niezwykłej istoty staje się symbolem trwałości życia, istnienia, cykliczności życia.

Oświecenie

Świat zepsuty I. Krasicki

FENIKS - SYMBOL OSOBLIWOŚCI, CZEGOŚ NIEOSIĄGALNEGO, WYJĄTKOWO RZADKIEGO: W dobie upadku obyczajów feniksem nazwane zostaje zgodne małżeństwo: "Teraz feniksem prawie zgodne stadło: / Zysk małżeństwa kojarzy, żartem jest przysięga".

Romantyzm

Hymn (Bogarodzico! Dziewico!) J. Słowacki

FENIKS - ZMARTWYCHWSTANIE NARODU POLSKIEGO: Feniks staje się symbolem odrodzenia Polski z upadku. Aby to mogło się stać, narodowy byt musiał ulec całkowitej zagładzie: "Z popiołów Feniks nowy powstał lud - Błogosław Panie!".

Jan Bielecki J. Słowacki

FENIKS - SYMBOL ZAGADKI: "Są to jak sfinksy te ubiegłe wieki,/ Mówią zagadką dziś ciemną dla synów". Wielką niewiadomą staje się tu przeszłość, o której naprawdę nie wiemy nic.

Literatura Współczesna

Cykl powieści o Harrym Potterze J. K. Rowling

FENIKS - SYMBOL NIEUSTANNEGO ODRADZANIA SIĘ, PRZEMIANY: Posiadaczem feniksa jest dyrektor Hogwartu, Dumbledore. Ptak ma na imię Fawkes. Harry jest świadkiem jego śmierci i narodzin z popiołów. W powieści o świecie zagrożonym złem i chłopcu, który jako jedyny przeżył spotkanie ze złowrogim Voldemortem, feniks staje się symbolem możliwości ostatecznego zwycięstwa dobra nad złem, co może nastąpić po wielu trudnościach, mimo utraty nadziei.

FENIKS - SYMBOL RATUNKU, POMOCY: w drugiej części przygód Harry'ego Harry Potter i komnata tajemnic feniks pomaga Harremu zwyciężyć bazyliszka.