CHILON CHILONIDES

H. Sienkiewicz Quo vadis, bohater drugoplanowy; Eunice przedstawia go jako "lekarza, mędrca i wróżbitę, który umie czytać w losach ludzkich i przepowiadać przyszłość" (i jest to swego rodzaju prawda, gdyż Chilon przepowiada Eunice "boleść i szczęście", a są one rzeczywiście jej udziałem).

Wygląd: Chilonides ma niechlujny i odrażający wygląd. Jest to człowiek dojrzały, ale jeszcze nie stary, w jego powierzchowności jest coś "plugawego i śmiesznego": "Brzuch zapadły, plecy zgarbione... głowa wielka, o twarzy małpiej a zarazem lisiej i przenikliwym wejrzeniu".

Życiorys: Pochodzi z Mezembrii, jest Grekiem. Zajmuje się służeniem innym wiadomościami, ma wiele pokątnych znajomości, służy temu, kto więcej zapłaci. W powieści to on wskazuje "winnych" pożaru Rzymu - chrześcijan. Mści się w ten sposób na Marku. Jest też winny ograbienia lekarza Glaukosa i śmierci jego rodziny. Przeżywa przemianę wewnętrzną, patrząc na nieludzkie męki chrześcijan na arenach. Przyjmuje chrzest z rąk Pawła z Tarsu, umiera na arenie jako męczennik.

Charakterystyka: Chilonides jest sprytnym i przebiegłym człowiekiem, wobec mniej znaczących od siebie jest groźny i lekceważący, wobec silniejszych stosuje niezawodną broń - pochlebstwo. Potrafi zachowywać się uniżenie, udawać całkowite podporządkowanie. W rzeczywistości myśli tylko o własnych korzyściach. Jest inteligentny, w towarzystwie potrafi być błyskotliwy. Jego wypowiedzi są świadectwem oczytania i orientacji w sprawach politycznych i społecznych, a także w sztuce i filozofii. Dowcipem zachwyca samego Petroniusza. Swoją rolę określa tak: "Wiedzieć wszystko i służyć nowinami tym, którzy ich pragną".

Cechują go: nikczemność, próżność, bezwzględność, wydaje się, że całkowicie brak mu ludzkich uczuć, liczy się tylko z własnymi korzyściami. Jest pyszny i pewny siebie, wydaje mu się, że wszystkich potrafi przechytrzyć.

Z powodu "zlecenia" Winicjusza, aby Chilon odnalazł Ligię, Grek poznaje bliżej środowisko chrześcijan. Pod ich wpływem w końcu przeżywa wielką przemianę. Widać to nawet w jego wyglądzie; "podniósł się po chwili z twarzą tak zmienioną, iż augustianom wydało się, że widzą innego człowieka. Oczy płonęły mu niezwykłym blaskiem, ze zmarszczonego czoła biło uniesienie... wyglądał teraz jak jakiś kapłan...". Odtąd jego postępowanie świadczy o szlachetności i wielkiej sile charakteru. Odważnie przeciwstawia się samemu Neronowi, cierpliwie znosi cierpienie. W końcu umiera jako męczennik za wiarę chrześcijańską.

Rola w utworze: Chilonides to niepospolity człowiek. Jest to wielki nikczemnik, ale jest także wielki w swoim nawróceniu, a jego przyznanie się do winy, prośba o przebaczenie, wreszcie śmierć wywołują wzruszenie. Chilon umiera jak święty: "twarz zajaśniała mu uśmiechem, czoło otoczyły mu jakby promienie, oczy podniosły się przed śmiercią ku górze... I umarł".