ŚLIMAKI (brzuchonogi)

gromada typu mięczaki. Ciało podzielone na głowę, worek trzewiowy okryty płaszczem oraz nogę. Zewnętrzna strona płaszcza jest pokryta nabłonkiem wydzielającym zewnętrzną muszlę (u niektórych ś. muszla ulega zanikowi). Głowa zaopatrzona jest w jedną lub dwie pary czułków i jedną parę oczu oraz otwór gębowy. Noga silnie umięśniona służy najczęściej do pełzania. Worek trzewiowy jest asymetryczny, stożkowaty, u większości form skręcony spiralnie. Przy skręceniu nastąpiło skrzyżowanie pni nerwowych, przesunięcie narządów wewnętrznych oraz ich redukcja po jednej stronie ciała (zwykle prawej). Pomiędzy workiem trzewiowym a płaszczem występuje jama płaszczowa. Występują w niej skrzela u form wodnych, a u form lądowych - płuco (wewnętrzna strona płaszcza bogato unaczyniona). Do jamy otwierają się przewody układu wydalniczego, rozrodczego oraz uchodzi otwór odbytowy. Układ nerwowy składa się z trzech par zwojów: mózgowych, płaszczowych i nożnych. Zwoje są połączone spoidłami. Układ krwionośny jest otwarty, serce umieszczone w worku osierdziowym jest zbudowane z komory i jednego lub dwóch przedsionków. Krew składa się z osocza i komórek, zawierających hemocyjaninę i rzadko hemoglobinę. W jamie gębowej występują szczęki i tarka z chitynowymi ząbkami. Prymitywne ś. mają dwa metanefrydia (zw. nerkami), reszta jedno. Gonady są nieparzyste. Większość ś. jest obojnakami i jest jajorodna, rzadko występuje jajożyworodność i żyworodność. Wolne, pływające larwy typu trochofory występują u prymitywnych form morskich, u pozostałych z jaj wylęgają się postacie młodociane podobne do dorosłych. Ś. występują najliczniej w płytkich, ciepłych wodach mórz podzwrotnikowych. Większość żyje na dnie, nieliczne gatunki są osiadłe. W przyrodzie odgrywają ogromną rolę; są szkodnikami roślin uprawnych, przenoszą pasożyty, stanowią pokarm dla zwierząt, wiele gatunków jest jadalnych. Najpopularniejsze u nas gatunki - winniczek, wstężyk, pomrów, ślinik.

Budowa ślimaka (winniczka)