GRAŻYNA

A. Mickiewicz Grażyna, bohaterka główna i tytułowa; żona księcia nowogródzkiego Litawora, córka możnego dziedzica Lidy.

Wygląd: Jest piękną, pełną wdzięku kobietą. Wysoka, zgrabna, smukła, wzrostem dorównuje mężowi. Jej urodę podziwia Litawor i poddani. Imię Grażyna utworzył Mickiewicz od litewskiego słowa "grażas", czyli piękny. Odtąd stało się ono bardzo popularne.

Życiorys: Była szczęśliwą małżonką Litawora do czasu, aż książę zdecydował sprzymierzyć się z Krzyżakami przeciwko wielkiemu księciu litewskiemu, Witoldowi. Wtedy Grażyna przywdziała zbroję męża i stanęła na czele wojsk litewskich, atakujących stacjonujące nieopodal zamku oddziały wroga. Zginęła w boju, ale osiągnęła cel. Litawor odstąpił od sojuszu z odwiecznym wrogiem Litwy. Zrozumiał swój błąd, nie mogąc żyć bez Grażyny, wstąpił na jej stos pogrzebowy.

Charakterystyka: Bohaterka jest uosobieniem idealnej małżonki, doskonale rozumie Litawora, podziela jego smutki i radości. Zawsze gotowa służyć dobrą radą, jest troskliwa, opiekuńcza, pełna ciepła i serdeczności. Grażyna jest także partnerką męża-władcy. Doskonale orientuje się w sytuacji politycznej, uczestniczy nawet w najbardziej tajnych układach, bywa, że ma decydujące słowo - widać, że Litawor w pełni docenia wiedzę i mądrość żony i ufa jej bezgranicznie. Rozpaczą napełnia Grażynę decyzja Litawora, aby sprzymierzyć się z Krzyżakami przeciw Witoldowi. Rozumie gniew i zaślepienie męża, a jednak umie trzeźwo i precyzyjnie ocenić sytuację. Przede wszystkim ma na uwadze dobro Litwy i honor Litawora. W obronie tych dwu wartości jest gotowa na najwyższe poświęcenie. Ginie jako wierna, oddana żona.

Z usposobienia i postawy Grażyna przypomina mężczyznę. Nad zajęcia kobiece przedkłada typowo męskie rozrywki. Jest wielką entuzjastką polowania. Często dosiada zwinnego i sprężystego konia, odziana w męski strój, tak, że czasem służba, myląc ją z Litaworem, oddaje Grażynie przynależne księciu honory. Zna się też nieco na rzemiośle wojennym - umie poprowadzić wojsko do bitwy. Grażyna to również spokojna, opanowana, pewna siebie kobieta. Dzięki tym zaletom udaje się jej zrealizować swój plan.

Grażyna ma silny, niezłomny charakter. Ceni uczciwość, honor, prawdę, gardzi zdradą, dlatego tak bardzo boleje nad decyzją ukochanego Litawora. Bohaterka odznacza się nadzwyczajną u kobiety odwagą. Ufa mężowi i wierzy mu, dlatego po wysłuchaniu wieści od Rymwida tai wzburzenie i spieszy do Litawora, by wyjaśnił swoje postępowanie. W końcu decyduje się na realizację własnego planu, choć wie, jak bardzo ryzykuje. Za wszelką cenę chce ocalić honor męża, ale działa też z pobudek patriotycznych. Nie wierzy Krzyżakom, wie, że każde zbliżenie z nimi jest bardzo groźne dla Litwy. Za wszelką cenę pragnie zapobiec bratobójczej walce. Jest zdecydowana, pewna siebie, mężna. Poświęca życie w obronie ojczyzny i honoru męża.

Rola w utworze: Grażyna to jedna z najbardziej oryginalnych bohaterek, stworzonych przez A. Mickiewicza. Żadnej innej poeta nie obdarzył tyloma męskimi cechami, ani taką siłą charakteru i męstwem. Bohaterka jest przy tym bardzo kobieca, ma wiele wdzięku. Jest Litwinką i żoną w pełnym znaczeniu tych słów. To piękna postać, reprezentuje postawę bezkompromisowego patriotyzmu.