I. Krasicki Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki, bohater główny i tytułowy; narrator powieści
Wygląd: Bohater zmienia się w czasie akcji, w powieści zostało opisane jego dojrzewanie, nabywanie życiowego doświadczenia, wreszcie przykładne życie obywatela w rodzinnym majątku. Niewiele wiemy o jego wyglądzie. Z pewnością w czasie pobytu w Paryżu nosi się w zgodzie z ówczesną modą. Potem, w czasie pobytu na wyspie Nipu, zapewne przypomina wyglądem mieszkańców
Życiorys: Znaczące jest już nazwisko bohatera: Doświadczyński, a więc człowiek, który doświadcza, uczy się i na podstawie zdobytych wiadomości kształtuje swoje życie. Mikołaj całkowicie polega na swoich nauczycielach - najpierw bezkrytycznie ufa rodzicom i naśladuje ich; potem jego ideałem staje się Damon, bohater całkowicie ulega jego złym wpływom; na szczęście w końcu trafia na wyspę Nipu i tu z łatwością daje się przekonać do oświeconego systemu rządów jej mieszkańców
Jako młody człowiek Mikołaj był wychowywany przez guwernera Damona. Nauczyciel - typ modnego fircyka - sam niewiele wiedząc, wpajał uczniowi złe nawyki i fałszywe pojęcie na temat ludzi i świata. Mikołaj dorastał, nie znając takich wartości jak: rzetelna wiedza, kraj, ojczyzna, patriotyzm. Następnym etapem jego edukacji był Paryż - miasto rozrywki, w którym młody człowiek roztrwonił majątek, wpadł w złe towarzystwo, ale poznał też zgubne wpływy świata i własną bezsilność, niewiedzę, brak doświadczenia i umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach
Wreszcie Mikołaj, przeżywszy katastrofę okrętu, jako rozbitek dotarł na wyspę Nipu - utopię, idealny kraj. Tu posiadł cenną wiedzę i doświadczenie. Wróciwszy do rodzinnego majątku w Rzeczypospolitej, wprowadził w życie zasady, którymi kierowali się Nipuanie
Charakterystyka: Wszystkie te cechy i umiejętności Mikołaj posiadł na wyspie Nipu, gdzie jego nauczycielem był mistrz Xaoo. Pod jego kierunkiem Doświadczyński stał się mądrym racjonalistą, umiejącym przewidywać, zachowującym cnoty: uczciwości, prawości, patriotyzmu. Dzięki pobytowi na wyspie Nipu Mikołaj stał się wzorowym oświeconym obywatelem, który świadomie pracuje dla dobra własnego kraju. Przeszedł głęboką przemianę. Dzięki nowym doświadczeniom zmienił się jego pogląd na świat. Stał się dobrym gospodarzem i panem dla swych poddanych, nauczył się szanować siebie i uznawać prawa innych ludzi, a także mądrze korzystać z własnej wolności i niezależności
Rola w utworze: Przykład "człowieka oświeconego" wykreowany w celu pouczenia i wskazania modelu wychowania i życia, który należy realizować
