darwinizm (teoria doboru naturalnego) - teoria sformułowana przez
Karola Darwina i ogłoszona w 1859 roku w książce O powstawaniu gatunków drogą doboru naturalnego. Teoria Darwina opiera się na następujących obserwacjach i
rozumowaniu:
- Osobniki tego samego gatunku wykazują indywidualną
zmienność. Zmienność ta jest losowa, bezkierunkowa, tzn. może być dla
osobnika zarówno korzystna, jak i szkodliwa.
Dziedziczność powoduje, że zmienność rodziców przekazywana jest potomstwu.
Zdaniem Darwina dziedziczone są również cechy nabyte w ciągu życia
osobnika.
- Przeżywalność organizmów jest niższa niż ich rozrodczość, zatem
liczba osobników danego gatunku utrzymuje się na stałym poziomie i
nie wzrasta w nieskończoność. Czynnikami ograniczającymi liczebność
są fizyczne czynniki środowiska (np. klimat), jak i obecność innych
organizmów. Nadmierna liczba osobników młodocianych w stosunku do
osobników rozradzających się wyzwala konkurencję, nazywaną przez
Darwina
walką o byt. - Zmienność osobnicza powoduje, że w wyniku konkurencji przeżywają
te osobniki, które są lepiej przygotowane do danych warunków
środowiska. Proces ten został nazwany przez Darwina
doborem naturalnym. Samo przeżycie nie jest jeszcze równoznaczne z sukcesem w walce o
byt. Najistotniejszym elementem jest pozostawienie większej od
innych osobników liczby potomstwa.
- Drobne zmiany mogą się kumulować w kolejnych pokoleniach i
prowadzić do pojawienia się form coraz lepiej przystosowanych.
- Gatunki biologiczne nie są jednostkami stałymi, niezmiennymi,
podlegają modyfikacjom pod wpływem warunków środowiska. Granice
pomiędzy gatunkami nie zawsze są ostre. Gatunki nowe powstają przez
rozszczepienie gatunku macierzystego. Czynnikiem powodującym
różnicowanie się gatunku jest
dobór naturalny.
