SZTAUDYNGER JAN IZYDOR (1904-1970)

Poeta i satyryk. Urodził się w Krakowie. Jego ojciec był matematykiem, pracował w Towarzystwie Ubezpieczeń "Florianka", interesował się sportem, był m.in. pływakiem i jednym z pierwszych narciarzy. Sztaudynger uczęszczał do gimnazjum w Krakowie. Już wtedy zaczął interesować się literaturą i sztuką, pisał pierwsze poematy, chodził do teatru, fascynował się twórczością Słowackiego, Norwida, Goethego. Jego nauczycielami byli m.in. Zenon Klemensiewicz i Leon Chwistek. Studiował polonistykę i germanistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po ukończeniu studiów odbył służbę wojskową w podchorążówce piechoty w Zaleszczykach, potem pracował w szkole jako nauczyciel i w kuratorium. Debiutował w 1925 r. tomikiem wierszy Dom mój. Podczas pobytu w Poznaniu aktywnie uczestniczył w działaniach tamtejszego Związku Zawodowego, licznych wieczorach literackich, odczytach, dyskusjach i zjazdach ogólnopolskich. Po wybuchu II wojny światowej przebywał w posiadłości krewnych, w sandomierskiej wsi Malice, gdzie udzielał konspiracyjnie lekcji dzieciom chłopskim. W tym czasie był także członkiem konspiracyjnej komisji maturalnej. Kilkakrotnie wyjeżdżał do Warszawy. Sztaudynger w znacznym stopniu przyczynił się do powstania i rozwoju polskiego lalkarstwa. W 1938 r. ogłosił książkę Marionetki, w której wyłożył teorię na temat typów i gatunków lalkarstwa. Był wydawcą pisma "Bal u Lal", w którym zamieszczał sztuki i artykuły, pisał również własne sztuki dla teatru marionetek. W 1944 r. znalazł się w Lublinie, gdzie pełnił obowiązki referenta spraw lalkarskich w Resorcie Kultury i Sztuki. Po zakończeniu wojny osiedlił się wraz z rodziną w Łodzi, gdzie pracował w Wojewódzkim Wydziale Kultury. W latach 1950-1954 redagował kwartalnik "Teatr dla lalek", w którym umieszczał artykuły poświęcone zawodowemu i amatorskiemu lalkarstwu. W ostatnich latach często przebywał w Krakowie i Zakopanem. Został prezesem Klubu Literackiego w stolicy Tatr. Mimo postępującej choroby, udzielał się społecznie, organizował wieczory autorskie. Zmarł w Krakowie.

Oprócz działalności związanej z organizowaniem i propagowaniem teatrów lalkowych, Sztaudynger był twórcą fraszek i krótkich utworów dramatycznych, zwanych mikrodramatami. Opublikował tomiki wierszy Ballady poznańskie (1930), Ludzie (1931), Kantyczki śnieżne (1934), Strofy wrocławskie (1947), Puch ostu (1958), Krople liryczne (1959), wiersze satyryczne Rzeź na Parnasie (1931), fraszki Piórka (1954), Krakowskie piórka (1956), Nowe i stare piórka (1957), Ballady i fraszki (1963), Śmiesznoty (1968), Supełki (1970), utwory sceniczne, zbiory wierszy i baśni dla dzieci, np. Muchomory (1961), Kasztanki (1964), Zwrotki dla Dorotki (1968), Dróżką przed siebie (1973).