Jeden z najwybitniejszych przedstawicieli polskiego naturalizmu. Urodził się w majątku Niegosławice nad rzeką Nidą w rodzinie ubogiego dworskiego ekonoma. Nieobce mu były niedostatek i głód. Aby zarobić na życie, udzielał prywatnych lekcji. Szkołę średnią ukończył w Kielcach. Po zdobyciu funduszy na dalszą naukę rozpoczął studia przyrodnicze w warszawskiej Szkole Głównej. Kiedy wybuchło powstanie styczniowe (1863), Dygasiński przerwał naukę i dołączył do grupy powstańców. Aresztowany, przebywał w olkuskim więzieniu. Po wyjściu na wolność próbował kontynuować przerwane studia w Warszawie, jednak ze względu na utrudnienia musiał je ukończyć w Pradze.
Po skończeniu studiów Dygasiński powrócił do kraju. Nie znalazłszy żadnej pracy, został guwernerem w dworach ziemiańskich. Potem osiadł w Krakowie, gdzie - jak typowy pozytywista - prowadził działalność pedagogiczną w zakładzie dla młodzieży. Wraz z siostrą założył niewielką drukarnię, w której drukował książki z dziedziny filozoficzno-przyrodniczej. W swej "Bibliotece Umiejętności Przyrodniczych" publikował m.in. dzieła Darwina. Po pewnym czasie drukarnia upadła ze względu na protesty sił reakcyjno-klerykalnych Krakowa, które nie uznawały postępowych, racjonalistycznych dzieł naukowych. Po tym wydarzeniu Dygasiński opuścił Kraków i w 1879 r. przeprowadził się do Warszawy. Tam prowadził działalność pedagogiczną i oświatową dla dorosłych. Był również współredaktorem czasopism "Niwa", "Wędrowiec", "Nowiny", "Przegląd Tygodniowy", "Głos", gdzie wydawał swe artykuły, broszury, książki o charakterze pedagogicznym, przewodniki dla samouków, tłumaczenia naukowych dzieł obcych autorów. Został również pierwszym redaktorem pisma etnograficznego "Wisła".
Debiutował w wieku 44 lat w "Przeglądzie Tygodniowym" nowelą Za krowę. Zarówno w tym, jak i w późniejszych utworach podejmował głównie tematykę wiejską, opisywał rzeczywistość, w której panują ciężkie, surowe warunki, walka o byt, niesprawiedliwość, wyzysk, nieustanne poszukiwanie pracy i pożywienia, występował przeciwko kapitalizmowi. Podobnie jak Darwin, twierdził że światem ludzi rządzą te same prawa, co światem natury. Był wyrazicielem naturalistycznego poglądu na stosunki panujące w zbiorowości ludzkiej.
Lata 1890-91 to czas pobytu Dygasińskiego w Brazylii, gdzie był korespondentem "Kuriera Warszawskiego". Po powrocie do kraju znów był zmuszony pracować jako nauczyciel domowy w dworach ziemiańskich.
Dorobek literacki Dygasińskiego to ponad 20 powieści i 130 nowel. Wyróżnić można cykle nowel Wilk, psy i ludzie; Z ogniw życia (1886), Z siół, pól i lasów (1887), Z zagonu i bruku (1889), powieści Właściciele (1887), Beldonek (1888), Pan Jędrzej Piszczalski (1890), Zając (1900), Gody życia (1902).
Nie znalazłeś tego, czego szukasz na Bryku?
Jest tutaj pełno osób, które moga Ci pomóc!
Zadaj pytanie i otrzymaj szybką odpowiedź.
