narząd zmysłowo--wydzielniczy, występuje w międzymózgowiu kręgowców. U niższych kręgowców pełni funkcje wrażliwego na światło narządu zmysłowego i gruczołu dokrewnego. U wyższych kręgowców jest gruczołem wewnątrzwydzielniczym, produkuje hormon melatoninę. Światło hamuje wydzielanie hormonu. Melatonina wpływa hamująco na czynność tarczycy, obniża dojrzałość płciową młodych zwierząt, powoduje spowolnienie metabolizmu i zapadnięcie w sen.
