W roku 1999 liczba ludności świata przekroczyła 6 miliardów. Obecnie wynosi ona 6 mld 450 mln.

Współczesny wzrost liczby ludności na świecie charakteryzuje się największym dynamizmem w historii - wynosi około 1,14% rocznie.

Tab. Wzrost liczby ludności świata:

Data

Liczba ludności świata (mld)

początek XIX w.

1

1927

2

1960

3

1974

4

1987

5

1999

6

Istnieje wiele czynników mających wpływ na liczbę ludności na świecie i w jego poszczególnych częściach. Do najważniejszych z nich należą:

  • wskaźnik przyrostu naturalnego,
  • wskaźnik migracji ludności,
  • kataklizmy i klęski żywiołowe.

Liczbę ludności ustala się za pomocą następujących metod:

  • spisów ludności,
  • rejestrów ludności,
  • rachunku prawdopodobieństwa.

Liczba ludności na poszczególnych kontynentach świata jest bardzo zróżnicowana. Jej udział kształtuje się następująco:

Azja - 60,6% ludności świata,

Afryka - 13,8%,

Europa - 11,4%,

Ameryka Łacińska - 8,6%,

Ameryka Północna - 5,1%,

Australia i Oceania - 0,5%.

Do najludniejszych krajów świata należą: Chiny (1,3 mld), Indie (1,08 mld), USA (295 mln), Indonezja (242 mln), Brazylia (186 mln), Pakistan (162 mln), Bangladesz (144 mln) i Rosja (143 mln).

Najwyższy przyrost naturalny występuje w najuboższych krajach Afryki, Azji i Ameryki Południowej, gdzie dochodzi często do zjawiska tzw. eksplozji demograficznej. Bardzo wysoki przyrost naturalny ma miejsce zwłaszcza w krajach świata islamu, ze względu na to, iż religia ta surowo zakazuje aborcji i stosowania środków antykoncepcyjnych, promuje ponadto małżeństwo i model rodziny wieloletniej. Najniższym wskaźnikiem przyrostu naturalnego cechują się wysoko rozwinięte kraje Europy Zachodniej i Ameryki Północnej.

Rozmieszczenie ludności na kuli ziemskiej jest bardzo nierównomierne. Na jej podstawie wyróżnia się następujące obszary:

  • ekumenę - obszar stale zamieszkały przez ludzi (stanowi obecnie około 91% lądowej powierzchni Ziemi),
  • anekumenę - obszary całkowicie niezamieszkałe (pustynie, obszary polarne i najwyższe pasma górskie, np. Antarktyda, Sahara),
  • subekumenę - obszary o ograniczonej obecności człowieka (zamieszkałe okresowo lub nie zamieszkały, ale wykorzystywane gospodarczo).

Najwięcej ludności skupia się na obszarach położonych w odległości do 200 km od wybrzeży morskich (około 50% ludności świata).

Średnia gęstość zaludnienia lądów na kuli ziemskiej wynosi 42 osoby/km², natomiast poszczególnych regionów świata kształtuje się następująco:

Azja - 108 os/km²,

Europa - 64 os/km²,

Afryka - 23 os/km²,

Ameryka Północna i Środkowa - 19 os/km²,

Ameryka Południowa - 18 os/km²,

Australia i Oceania - 3 os/km²,

Antarktyda - 0 os/km².

Do głównych przyczyn mających wpływ na zróżnicowanie gęstości zaludnienia na świecie należą:

  • przyczyny przyrodnicze:
    • dostępność wody słodkiej,
    • żyzność i urodzajność gleb,
    • warunki klimatyczne,
    • ukształtowanie powierzchni,
    • geologia (rodzaj podłoża),
    • dostępność surowców naturalnych.
  • przyczyny pozaprzyrodnicze:
    • polityczne (wojny, prześladowania na tle politycznym, reżimy),
    • ekonomiczne (możliwość życia na określonym poziomie),
    • historyczne (największą gęstością zaludnienia charakteryzują się obszary będące kolebką starożytnych cywilizacji).

Ludność na kuli ziemskiej dzieli się na rasy, które wyróżnia się na podstawie pewnych cech fizycznych, takich jak: kolor skóry, kształt oczu i warg, budowa nosa, kolor i rodzaj włosów, grupa krwi itp. Istnieją następujące rasy ludzkie na świecie:

  • biała (dzieli się na: europejską i indyjską) - charakteryzuje się jasną barwą skóry, cienkimi ustami oraz silnym owłosieniem ciała.
  • czarna (inaczej negroidalna, dzieli się na: afrykańską, malanezyjską i australijską) - charakteryzuje się ciemnym zabarwieniem ciała, ciemnym kolorem oczu i włosów, grubymi wargami i szerokim spłaszczonym nosem.
  • żółta (dzieli się na: azjatycką, amerykańską i polinezyjską) - charakteryzuje się żółtym lub czerwonym zabarwieniem ciała, ciemnym kolorem oczu i włosów, skąpym owłosieniem ciała oraz fałdą mongolską.

Wyróżnia się także rasy pośrednie powstałe w wyniku wymieszania się ras głównych:

  • metysi - mieszańcy rasy żółtej i białej,
  • mulaci - mieszańcy rasy białej i czarnej,
  • zambosi - mieszańcy rasy żółtej i czarnej.

Ludność świata dzieli się także pod względem wyznawanej religii. Do głównych religii świata należą:

  • chrześcijaństwo (około 2 mld mieszkańców świata, co stanowi 33,7%):
  • Islam (ok. 1,2 mld, 19,2%):
  • sunnizm (około 85%),
  • szyizm.
  • Hinduizm (ok. 1 mld, 13,6%):
    • wisznuizm (70%),
    • śiwaizm (25%).
  • Buddyzm (5,7%):
    • mahajana,
    • hinajana,
    • wadżrajana.
  • religie narodowe:
    • konfucjanizm (bardziej doktryna moralno-filozoficzna niż religia),
    • taoizm,
    • shintoizm,
    • judaizm (około 17 mln wyznawców).
  • Bahaizm.
  • religie rodzime.
  • bezwyznaniowcy i ateiści (około 18%).

Mieszkańcy kuli ziemskiej są także bardzo zróżnicowani pod względem językowym. Istnieje około 3000 języków żywych na świecie, które z kolei dzielą się na szereg dialektów. Najwięcej ludzi na świecie mówi w językach:

  • chiński (han) - około 1,2 mld (21% ludności świata),
  • hindi - około 450 mln,
  • angielski - około 400 mln,
  • hiszpański - około 320 mln,
  • arabski - około 180 mln,
  • rosyjski - około 180 mln,
  • bengalski - około 120 mln,
  • indonezyjski - około 120 mln,
  • portugalski - około 120 mln,
  • pandżabski - około 120 mln,
  • japoński - około 120 mln,
  • francuski - około 100 mln,
  • niemiecki - około 100 mln.

Obecnie na arenie międzynarodowej największe znaczenie ma język angielski (jest on powszechnie stosowany w piśmiennictwie naukowym, handlu międzynarodowym oraz na światowych kongresach i zjazdach politycznych i gospodarczych). Wzrost znaczenia jednego języka wynika z ogromnego zróżnicowania językowego na świecie i postępującego procesu globalizacji. Nie jest to jednak zjawiskiem nowym: w średniowiecznej Europie rolę powszechnie znanego języka stanowiła łacina (obecnie będąca językiem martwym), a w okresie oświecenia - francuski.