ogół zjawisk zachodzących w głębi litosfery w warunkach wysokich temperatur, które prowadzą do powstawania magmy, jej podziemnych przemieszczeń i tworzenia się skał magmowych, głębinowych (inaczej zwanych skałami plutonicznymi). Proces plutonizmu należy do procesów endogenicznych (wewnętrznych) kształtujących charakter litosfery.
W wyniku procesów plutonicznych powstają intruzje magmowe, czyli obszary wtargnięcia magmy pomiędzy inne skały. Wyróżnia się 3 podstawowe rodzaje intruzji: batolity, lakolity i sille.
Batolity to intruzje o bardzo dużych rozmiarach. Mają od kilku do kilkuset km długości i szerokości oraz kilka km wysokości. Typowym batolitem jest obszar granitowy w Tatrach Wysokich. Powstał w karbonie, a w czasach późniejszych został wypiętrzony i odsłonięty przez niszczące czynniki rzeźbotwórcze.
Lakolit ma kształt soczewki lub bochenka i znajduje się bliżej powierzchni Ziemi. Powoduje wybrzuszenie się warstw skalnych leżących nad nim. Często prowadzi również do powstania wypukłej formy na powierzchni Ziemi.
Sill (żyła pokładowa) to intruzja magmowa powstała między dwiema równoległymi warstwami skał osadowych.
Batolit, lakolit, sill