DYREKTORIAT

pięcioosobowy rząd sprawujący władzę we Francji w latach 1795-99. Dyrektoriat powstał mocą uchwalonej przez termidorian (tych, którzy obalili dyktaturę jakobinów dokonując zamachu stanu 9 thermidora, czyli 27 VII 1794 r.) konstytucji z 5 fructidora roku III (22 VIII 1795 r.). Konstytucja ta oddawała władzę prawodawczą dwuizbowemu parlamentowi złożonemu z Rady Pięciuset (deputowani, którzy ukończyli przynajmniej 30 lat), która zajmowała się uchwalaniem projektów praw, oraz Rady Starszych (deputowani, którzy ukończyli 40 lat), która nadawała projektom moc prawną. Władzę wykonawczą sprawował 5-osobowy Dyrektoriat wybierany na 5 lat przez Radę Starszych spośród kandydatów wysuniętych przez Radę Pięciuset (co roku jeden dyrektor ustępował, a na jego miejsce wybierano nowego). Czynne prawo wyborcze przyznano obywatelom, którzy ukończyli 21 lat oraz płacili podatek bezpośredni, natomiast bierne prawo wyborcze uzyskali obywatele, którzy ukończyli 25 lat i byli właścicielami bądź użytkownikami majątku o wysokim dochodzie (co najmniej 150 dniówek dziennie - takich obywateli było ok. 30 tys.). Utrzymany został rozdział Kościoła od państwa, gwarantowano nienaruszalność własności, swobodę w przemyśle i handlu. Rządy Dyrektoriatu rozpoczęły się dosyć pomyślnie, gdyż w wyniku zwycięstw w wojnie z I koalicją antyfrancuską Francja uzyskała spore nabytki terytorialne (San Domingo, Holandię), ale nieudolna polityka wewnętrzna - kryzys gospodarczy, inflacja i korupcja - wywołały bunty wewnętrzne i spiski. Dyrektoriat upadł w wyniku zamachu stanu 18 brumaire'a VIII roku (9 XI 1799 r.) dokonanego przez Napoleona Bonaparte - rozpoczął się Konsulat.