Białka pełnią podstawowe funkcje budulcowe w naszym organizmie. Zbudowane z nich są wszystkie komórki i tkanki, dlatego niezwykle ważne jest, by dostarczać odpowiednią ich ilość w pożywieniu. Niedobór białek może być przyczyną wielu chorób, szczególnie u dzieci. Nadmiar białka w pożywieniu również jest szkodliwy.
Ogólnym skutkiem niedoboru białka w pożywieniu dzieci i młodzieży są zaburzenia wzrostu i rozwoju. Spada masa ciała, obniża się odporność organizmu, odczuwane jest ogólne osłabienie. W skrajnych przypadkach brak białka może prowadzić do śmierci z wychudzenia i wycieńczenia organizmu. Chorobą, której przyczyną jest właśnie silny niedobór białka, połączony z nadmierną podażą węglowodanów jest kwashiorkor. Objawia się ona brakiem apetytu i apatią, występują zmiany skórne oraz ogólne zahamowaniu rozwoju zarówno fizycznego, jak i umysłowego.
Niedobory białka są groźne szczególnie dla kobiet w ciąży. Jeśli płód lub niemowlę niedługo po urodzeniu nie będzie otrzymywać odpowiedniej ilości białka, z pewnością wystąpią zaburzenia w rozwoju dziecka.
Stwierdzono związek niedoboru tzw. białka C z występowaniem udaru mózgu. Nie jest to tak ważny czynnik, jak sądzono wcześniej, jednak może przesądzać o udarze, szczególnie, gdy istnieją inne czynniki ryzyka.
Brak białka dystrofiny jest przyczyną takich schorzeń jak dystrofia mięśniowa Duchanne'a i Beckera. Choroba dotyka również mięśnia sercowego, gdzie dochodzi do kardiomiopatii - powiększeniu i usztywnieniu ścian komór sercowych.
Inne skutki niedoborów białka w organizmie: osłabienie zdolności regeneracji tkanek, łamliwość paznokci, wypadanie włosów, szorstkość skóry, wczesne starzenie się (zmarszczki), obrzęki stawów, owrzodzenia w układzie pokarmowym, anemia, depresja.
Społeczeństwa w krajach rozwiniętych spożywają duże, a często zbyt duże ilości białek. Może to powodować osteoporozę, która polega na zaburzeniach w strukturze kości. Warstwa korowa staje się cienka, a gęstość tkanki kostnej ogólnie się zmniejsza. Powoduje to kruchość i łamliwość kości.
Nadmierna podaż białka powoduje zaburzenia metabolizmu, czego wynikiem jest wiele chorób, nazywanych cywilizacyjnymi - m.in. miażdżyca. Zaburzeniu ulega praca silnie obciążonych organów, takich jak wątroba i nerki. Nadmiaru białek w organizmie przyczynia się do wzrostu zachorowalności na choroby serca, nowotwory jelita grubego, alergie, choroby nerwowe i nadciśnienie tętnicze. Ponadto częściej występują zaparcia, nerwowości i kłopoty ze snem.
Źródła:
1.Henryk Młodecki, Lech Piekarski - "Zagadnienia zdrowotne żywności." Podręcznik dla studentów farmacji. Warszawa 1982
2. Podstawy żywienia człowieka. Podręcznik dla technikum. Warszawa 1988
3. "Zdrowo jeść. By zdrowo żyć" - Michael Sharon. Warszawa 1999
4. Internet : www.idn.org.pl, www.ia.pw.edu.pl, www.publikacje.edu.pl
