TRANSLACJA

synteza białek - tłumaczenie informacji genetycznej z języka nukleotydów na język aminokwasów. Translacja przebiega w cytoplazmie na rybosomach. Obejmuje trzy etapy: inicjację, elongację i terminację. Zsyntezowana w procesie transkrypcji nić mRNA, zawierająca skopiowaną informację genetyczną, łączy się z małą podjednostką rybosomu, która ma dołączone czynniki inicjacji. U eukariota mała podjednostka rybosomu rozpoznaje czapeczkę na końcu 5' mRNA (transkrypcja). Duża podjednostka rybosomu, zawierająca również czynniki inicjacji, oraz aminoacylo-tRNA przyłącza się do tego kompleksu wówczas gdy natrafi na kodon startowy na mRNA. U eukariota prawie zawsze kodonem inicjacyjnym jest AUG, więc pierwszym podstawionym w łańcuchu białkowym aminokwasem jest metionina (kod genetyczny). W rybosomie można wyróżnić dwa miejsca przyłączania: P (peptydylowe) i A (aminoacylowe). Podstawienie metioniny w miejsce P rybosomu uważa się za zakończenie inicjacji. Do rybosomu doprowadzane są kolejne aktywne aminokwasy (aminoacylo-tRNA) i następuje ich podstawianie w miejsce A rybosomu. Sekwencję aminokwasów przyłączających się do powstającego łańcucha peptydowego wyznaczają kodony na mRNA, które są rozpoznawane przez komplementarne do nich antykodony na cząsteczkach tRNA doprowadzających aminokwasy. Aminokwas nowo podstawiony w miejsce A oraz ten, który należy do utworzonego już łańcucha peptydowego (w miejscu P) łączą się ze sobą wiązaniem peptydowym i łańcuch przechodzi na miejsce A, wydłużając się zarazem o kolejne "ogniwo". Rybosom przesuwa się wówczas względem mRNA o jeden kodon, robiąc miejsce dla następnego aminoacylo-tRNA. Po jego podstawieniu kolejny aminokwas przyłącza się do łańcucha peptydowego i cykl się powtarza. Jest to elongacja. Uczestniczą w niej czynniki elongacyjne oraz wykorzystywana jest energia z GTP. Proces kończy się, gdy po kolejnym przesunięciu rybosomu w miejscu A znajdzie się kodon nonsensowny (UAG, UGA lub UAA), który nie koduje żadnego aminokwasu. Jest to ostami etap translacji - terminacja. Łańcuch polipeptydowy zostaje uwolniony z rybosomu, rybosom zaś rozpada się na podjednostki. Translacja zostaje zakończona, a utworzony łańcuch polipeptydowy ulega obróbce posttranslacyjnej. posttranslacyjna obróbka.

Kolejne etapy translacji: a) kompleks translacyjny po inicjacji, b-e) przebieg elongacji, f) początek terminacji