Francja

Umożliwienie uczniom uczestnictwa w społeczeństwie informacyjnym, a także kształtowanie obywateli zdolnych do analizowania i krytycznego spojrzenia na media i ich treści, są jednymi z celów Ministerstwa Edukacji, które wprowadziło edukację medialną (fr. Education aux médias et à l’information, EMI) jako przedmiot obowiązkowy w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych. Zaangażowanie francuskich władz w rozwój kompetencji medialnych uczniów stawiają za wzór innym państwom prestiżowe media, np. the New York Times. Interesującym projektem jest „2025 Ex machina”, edukacyjna gra skierowana do nastolatków (w wieku 12-17 lat) korzystających z mediów społecznościowych. Pierwszy odcinek powstał w 2010 roku – od tego czasu opracowano trzy nowe, koncentrujące się na mediach społecznościowych, ochronie prywatności, a także odróżnianiu prawdy od fałszu. Uruchomiona w grudniu 2015 r. witryna „Les Clés des médias” (pol. klucze do zrozumienia mediów) została stworzona dla zilustrowania problemów związanych z mediami w środowisku szkolnym i poza nim.Seria 25 klipów wideo jest oparta na scenariuszu napisanym przez dwóch dziennikarzy publicznego nadawcy RadioFrance. Materiały dotyczą m.in. zagadnienia fake newsów, a ukierunkowane są na rozwój krytycznego myślenia. Warte uwagi są także działania edukacyjne podejmowane przez organizację Entre Les Lignes, która początkowo, od 2010 roku, zajmowała się szeroko pojętą edukacją medialną, jednak ostatnio skupiła się na działalności mediów społecznościowych i zwalczaniu dezinformacji w Internecie. Na edukację medialną stawiają również przedstawiciele francuskich mediów. Grupa dziennikarzy „Le Monde” zdecydowała się przeprowadzać warsztaty dla uczniów, a ponadto opracowała Decodex – narzędzie pomocne w weryfikowaniu informacji krążących w Internecie.

Grecja

Grecki pomysł na edukacyjny film, będący elementem szerszej kampanii społecznej związanej z unijnym programem “Safer Internet”, w czerwcu 2012 r. spotkał się z aprobatą Komisji Europejskiej. „To Pantopoleion” (pol. sklep spożywczy) to film krótkometrażowy, który w metaforyczny sposób prezentuje to, co dzieje się w Internecie – w miejscu, w którym mogą się znaleźć wszyscy i wszystko. Celem filmu zrealizowanego w 2013 r. przez Safer Internet Hellas (we współpracy z Art Productions) jest budowanie świadomości na temat potencjalnych zagrożeń, z którymi może zetknąć się młodzież podczas pozbawionego krytycznego myślenia surfowania w Internecie.

Hiszpania

Realizowana przez Ministerstwo Edukacji, Kultury i Sportu ogólnokrajowa inicjatywa „Proyecto Alfabetizaciones Múltiples” skupia się na rozwijaniu kompetencji niezbędnych w życiu obywatelskim, umożliwiających rozwijanie zdolności do refleksji, wypowiedzi ustnej, krytycznego myślenia i gwarantujących pełne uczestnictwo w społeczeństwie cyfrowym. Głównym celem projektu skierowanego do dzieci w wieku szkolnym jest rozbudzenie zainteresowania czytaniem – podstawowym (zdaniem twórców) narzędziem wspomagającym naukę. Przedsięwzięcie polega na gromadzeniu i eksponowaniu dobrych praktyk związanych z wielojęzycznym korzystaniem z Internetu w celu rozwijania kompetencji komunikacyjnych i cyfrowych. Autonomiczne regiony Hiszpanii realizują również własne programy edukacyjne i projekty dotyczące umiejętności korzystania z mediów, takie jak edukacyjna mediateka EducaMadrid, której zawartość stanowią liczne materiały wideo i podcasty.

Holandia

Materiały informacyjne i dydaktyczne związane z edukacją medialną (w tym rozwijające krytyczne myślenie) publikuje Mediawijzer.net, organizacja networkingowa finansowana przez holenderski rząd. Warsztaty nt. demaskowania fake newsów są prowadzone m.in. w ramach TMI.academy. MediaMasters to z kolei interaktywna gra rozwijająca kompetencje medialne (dostępna w wersjach offline i online). Głównym celem gry jest zwiększenie umiejętności korzystania z mediów wśród wychowawców, rodziców i uczniów – w zabawny sposób uczy ich m.in. tego, jak radzić sobie z fałszywymi wiadomościami. DROG, holenderska grupa ekspertów edukacji medialnej, we współpracy z Cambridge University opracowała grę „Bad News”, która polega na stworzeniu fałszywego artykułu na wskazany temat. Gracze stają się propagandzistami; angażując się w tworzenie wprowadzających w błąd informacji, zdobywają wiedzę o różnych technikach i metodach manipulacji.

Irlandia

W cyklu kształcenia starszych uczniów trwa reforma mająca na celu aktualizację programów nauczania poprzez osadzenie w nich kluczowych umiejętności (m.in. przetwarzania informacji oraz krytycznego myślenia), aby zachęcić uczniów do aktywnego i kreatywnego uczenia się. Kurs online „Get Ready for Education: a Learning Journey” został opracowany przez konsorcjum instytucji edukacyjnych, aby pomóc uczniom szkół ponadpodstawowych przygotować się do wyzwań związanych ze studiami wyższymi. Składa się z pięciu obszarów, m.in. rozwijania umiejętności krytycznego i kreatywnego myślenia, a także umiejętności cyfrowych. Materiały edukacyjne poświęcone tej tematyce zostały opracowane również przez the Irish Internet Safety Awareness Centre i udostępnione na platformie WebWise. CRAOL (the Community Radio Forum of Ireland) w 2012 r. opracowało i uruchomiło moduł szkoleniowy QQI, dotyczący umiejętności korzystania z mediów. Ma on na celu szkolenie wolontariuszy angażujących się w pracę lokalnych mediów w zakresie rozwijania umiejętności krytycznego myślenia, w tym krytycznej analizy przekazów medialnych.

Kanada

Kanadyjski projekt „NewsWise”, realizowany przez the Canadian Journalism Foundation i CIVIX, przy wsparciu finansowym Google Canada, ma na celu zwiększenie umiejętności analizowania przekazów medialnych i poszerzanie wiedzy uczniów o tym, jak powstają newsy. Jeden z modułów projektu został poświęcony fake newsom i fact-checkingowi. The Foundation and Center for Critical Thinking stawia sobie za cel poprawę edukacji w szkołach wyższych, średnich i podstawowych. Strona zawiera materiały poświęcone rozwijaniu umiejętności krytycznego myślenia, opracowane m.in. w formie kursów online. The Critical Thinking Consortium jest stowarzyszeniem podmiotów odpowiedzialnych za edukację medialną (szkół, uniwersytetów, stowarzyszeń nauczycieli). Zasoby udostępnione na stronie internetowej obejmują zarówno materiały online, jak i publikacje nadające się do druku.

Litwa

Programy nauczania dla szkół podstawowych i ponadpodstawowych zostały uzupełnione opracowaniami w postaci broszur edukacyjnych dla dzieci oraz przewodników dla nauczycieli, związanych z rozwijaniem umiejętności korzystania z mediów. Najmłodsi uczniowie mogą zapoznać się z edukacyjną opowieścią dotyczącą gry komputerowej, a starsi – skorzystać z kilku tematycznych lekcji (dostępnych w językach litewskim i rosyjskim), poświęconych m.in. propagandzie czy krytycznej analizie tekstu medialnego. Przygotowane materiały są rezultatem projektu „Media and Information Literacy Education” (pol. Edukacja w zakresie edukacji medialnej i informacyjnej) realizowanego przez Ugdymo plėtotės centras (pol. Centrum rozwoju edukacji), we współpracy z Ministerstwem Edukacji, Nauki i Sportu oraz Biuro Nordyckiej Rady Ministrów na Litwie. Jego celem jest stworzenie systemowych warunków dla rozwoju edukacji medialnej i informacyjnej, prowadzącej do wykształcenia społeczeństwa krytycznie myślących i odpowiedzialnych obywateli. Aby osiągnąć ten cel, zaplanowano szereg działań służących podnoszeniu świadomości społecznej, propagowaniu edukacji medialnej, reformie programu nauczania oraz wzmacnianiu kompetencji medialnych.

Opracowano w oparciu o Projekt realizowany ze środków Fundacji Batorego.

Waclaw