ciśnienie powstałe na skutek działania siły międzycząsteczkowej, z jaką cząsteczki substancji rozpuszczonej przyciągają cząsteczki rozpuszczalnika na granicy roztworu i czystego rozpuszczalnika lub na granicy dwóch roztworów o różnych stężeniach, rozdzielonych błoną półprzepuszczalną (tj. przepuszczającą tylko rozpuszczalnik, np. błony biologiczne). W wyniku powstania ciśnienia osmotycznego rozpoczyna się przenikanie poprzez błonę półprzepuszczalną rozpuszczalnika do roztworu o stężeniu większym (osmoza). OSMOZA.