Kompetencja, proces, efekt.

Diagnoza jest kompetencją zawodową psychologa, dzięki niej budujemy relację pozwalającą nam na opieranie się na faktach w podejmowaniu decyzji diagnostycznych, to umiejętność rozpoznawania uczuć, postaw, schematów, przełamywanie oporu, budowanie bezpiecznej sytuacji.

Diagnoza jest również procesem, w którym pobieramy, analizujemy i konceptualizujemy* dane. Proces ten rządzi się swoimi prawami, które w pierwszej kolejności mają uczynić nasze działania bezstronnymi i skoncentrowanymi na faktach.

Diagnoza to w końcu efekt procesu i zastosowanych dla niego kompetencji. Zatem wymówienie nazwy choroby, opisanie zjawiska, wydanie opinii jest diagnozą rozumianą jako zwieńczenie. 

*Konceptualizacja - proces opisywania, analizowania i łączenia ze sobą danych na temat osoby badanej tak by skonstruować funkcjonalny obraz tej osoby.

Problem zdrowia.

Zdrowie często rozumiane jest jako brak choroby,jednak dla psychologów, diagnostów nie jest to wystarczająca definicja. Problem wymaga pogłębienia i przedyskutowania.

Kwestie zdrowia kontynuowane są w ramach przedmiotów takich jak: psychologia kliniczna, psychopatologia itd. Jednak warto rozpocząć tę refleksję wcześniej, bo powinna ona towarzyszyć praktykom i naukowcom przez cały czas ich pracy.

Kompetencje diagnosty.

Każda diagnoza psychologiczna jest spotkaniem z człowiekiem. Profesjonalna relacja nie jest symetryczna, (tylko jedna przychodzi z problemem). Warto w tym spotkaniu trzymać się zasad, które pomogą nam metodycznie, etycznie i skutecznie poznać sytuację drugiej osoby. Nawiązanie relacji wymaga dobrej znajomości samego siebie, swoich kompetencji, tematów, których nie poruszamy (z różnych przyczyn) oraz emocji,które przeżywamy.Dla skutecznej diagnozy kluczowe jest opanowanie nie tylko metod werbalnych.To właśnie komunikacją bez słów budujemy najważniejsze elementy atmosfery zaufania i profesjonalizmu.

Odzwierciedlenie

Wypowiedź, która ma na celu zwrócenie uwagi na przeżycia osoby mówiącej, dzięki odzwierciedleniu możliwe jest nawiązane otwartej relacji, w której nie tylko historia, ale też emocje osoby mówiącej mają swoje ważne miejsce.

By skutecznie odzwierciedlać konieczne są:

1. Uważne słuchanie, 2. akceptacja emocji, 3. nazwanie emocji.

Opracowano za Władysław Jacek Paluchowski,autorem wielu podręczników i publikacji na temat diagnozy, profesor UAM, absolwent między innymi akademii sztuk pięknych.

Waclaw