Edukacja demokratyczna – ruch w teorii i praktyce pedagogicznej, przedstawiający się jako ideał polityczny i edukacyjny. Jego podstawową zasadą jest to, że w demokracji pierwszym etapem jest bycie „rządzonym”, a następnym – bycie rządzącym.

W praktyce oznacza to, ze dzieci i młodzież uczące się dysponują znaczną autonomią co do wyboru treści i metod nauczania. Edukacja w szkołach „demokratycznych” jest pluralistyczna, funkcjonowanie instytucji jest demokratyczne, ewaluacja wyników uczniów jest przedmiotem dialogu, tak jak i relacja z nauczycielami oparta jest na ciągłej wymianie.

Pytanie, na które teoria demokratycznej edukacji stara się odpowiedzieć, jest: „W jaki sposób obywatele powinni być edukowani, i kto powinien być nauczycielem?”

Pionierami teorii edukacji demokratycznej byli Lew Tołstoj i John Dewey. Obecnie, „szkoły demokratyczne” są wspierane przez organizacje takie jak International Democratic Education Network.

Najsłynniejszymi działającymi szkołami demokratycznymi są Summerhill założona w 1921 roku przez A.S. Neilla, oraz Sudbury Valley School.

W Polsce funkcjonuje obecnie jedno czasopismo naukowe zajmujące się rozwijaniem nowych metod edukacji w zakresie postaw demokratycznych i opracowywaniem naukowych podstaw dla formułowania prodemokratycznych polityk publicznych – „Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna”.

Waclaw