Streszczenie — definicja
Streszczenie to – najprościej rzecz ujmując – skrót dzieła, z zachowaniem wszystkich istotnych wątków. Celem streszczenia jest zawarcie kluczowych informacji dotyczących treści utworu z zachowaniem chronologii zdarzeń. Ważne, aby streszczenie zawierało informacje na temat struktury dzieła oraz ważnych składników fabuły. Pisanie streszczenia wymaga dokładnego i wnikliwego zapoznania się z utworem.
Najczęściej mamy do czynienia ze streszczeniami książek, zwłaszcza lektur szkolnych, ale nie tylko one posiadają swoje skrócone wersje. Artykuły naukowe i wypowiedzi publicystyczne również wymagają pisania ich streszczeń do różnych celów. Szczególnym rodzajem streszczenia jest „résumé”, czyli zamieszczane na końcu utworu i będące jego podsumowaniem w obcym języku. Bardziej przyziemne z kolei będą streszczenia filmów i seriali, z którymi niemal każdy ma na co dzień do czynienia.
Streszczenie jest także pomocnym narzędziem, wykorzystywanym do nauki. Już samo pisanie streszczenie pomaga lepiej zapamiętać treść utworu, a także pozwala wrócić do niego w późniejszym czasie. Sprawnie napisane streszczenie lektur szkolnych, ma za zadanie wspomóc powtórki materiału i przypomnieć sobie treści utworów bez konieczności wracania do źródła.
Jak napisać streszczenie?
- pisząc streszczenie książki, koniecznie musisz ją przeczytać i to uważnie. Częstokroć konieczny będzie powrót do niektórych fragmentów, ponieważ wyłowienie najważniejszych scen nie może odbywać się na chybił trafił. Często drobiazg okazuje się
- streszczenia lektur i innych książek pisz ze szczególną dbałością o poprawność nazw własnych m.in. imion bohaterów czy nazw miejsc geograficznych;
- jeśli piszesz streszczenie szczegółowe, możesz to zrobić na dwa sposoby: przeczytać całość i dopiero streszczać, albo czytać fragment, a następnie na bieżąco go opisywać. Drugi sposób jest w tym przypadku lepszy, ponieważ nie ryzykujesz, że umknie ci jakiś szczegół fabuły. Pisząc po lekturze całości, najlepiej zaznaczaj sobie co ważniejsze fragmenty lub notuj hasłowo. Wówczas łatwiej przypomnisz sobie szczegóły i chronologię zdarzeń, która musi się tu zgadzać;
- dziel swoje streszczenie na rozdziały, analogicznie do treści książki. Taki tekst będzie bardziej czytelny, gdy będziesz do niego wracać za jakiś czas;
- używaj raczej krótkich zdań, możesz także punktować wydarzenia zgodnie z chronologią ich występowania w treści;
- pisząc krótkie streszczenie utworu, najlepiej zabierz się do tego zaraz po lekturze całości lektury. Na gorąco sprawnie podsumujesz najważniejsze problemy tekstu i łatwiej będzie ci zawrzeć istotne informacje dotyczące fabuły;
- zapewne wiesz, że niełatwo streścić utwór poetycki. Właśnie z tego względu, pisząc streszczenie wiersza, często oprócz lektury samego źródła, warto przeczytać też opracowania literackie, które niekiedy pomogą zrozumieć ci intencje autora. Poezja nie jest jednoznaczna i bywa umiejscowiona w okolicznościach historycznych, politycznych, czy osobistych poety. Wszystkie te czynniki mogą mieć wpływ na właściwą interpretację dzieła i odpowiednie odczytanie jego treści;
- streszczenie wiersza nie zawsze będzie krótsze niż sam utwór, zatem nie traktuj sztywno zasady mówiącej o tym, że streszczenie jest faktycznie skrótem dzieła;
- pisząc streszczenie artykułu naukowego – nie tylko musisz go uważnie przeczytać, ale także pamiętać o wyjaśnieniu pojęć, które mogą być nie do końca zrozumiałe dla osoby, która nie przeczytała całości;
- jeśli wiesz, że będziesz wracać do treści swojego streszczenia, albo będzie ono służyć także innym, możesz zaznaczać ważniejsze fragmenty (możesz użyć pogrubień, podkreśleń lub kolorowych zaznaczeń tekstu). Dzięki temu Twoja praca będzie bardziej czytelna i łatwiej będzie Ci przypomnieć sobie wszystkie kluczowe wydarzenia;
- jeśli masz napisać streszczenie książki, która doczekała się filmowej adaptacji, nie próbuj streszczać filmu. Dzieło filmowe zazwyczaj nie zawiera wszystkich elementów fabuły i niektóre wątki (nawet istotne) mogą zostać pominięte, a Twoje streszczenie stanie się tym samym niepełne. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, aby po napisaniu streszczenia na podstawie książki, obejrzeć film i porównać z ciekawości obydwa dzieła.
Streszczenie — przykład
Streszczenie wiersza Juliana Tuwima – Pan Maluśkiewicz i wieloryb
Żył sobie Pan Maluśkiewicz, który miał wiedzę na każdy temat, ale nie widział wieloryba. Pomimo swojego małego rozmiaru był bardzo ciekawy świata i lubił podróże. Nic dziwnego, że chciał zobaczyć wielkiego wieloryba. Wesoły bohater zrobił sobie łódkę z łupinki orzecha. Na dno łódki dał watę, a wiosła wystrugał z zapałek. Na łódkę zapakował namiot, jedzenie i wino. Zabrał także radio, gramofon, strzelbę i naboje, armatę oraz różne ubrania. W małej łupince zmieściło się tyle rzeczy, ponieważ wszystko było malutkie. Bohater wsiadł na motyla i poleciał do Gdyni.
Maluśkiewicz dostał pozwolenie na wypłynięcie w morze od kapitana w porcie. Bohater płynie swoją łódką po morzu, oddalając się od brzegu. Morze jest spokojnie i nigdzie nie widać wieloryba. Mijają dwa tygodnie, a Maluśkiewicz nadal nie spotkał wieloryba. Bohater próbuje go przywołać. Podróż trwa już 2 miesiące, a po wielorybie ani śladu. Bohater zmęczony często drzemie. Marzy o dopłynięciu do lądu i nagle widzi przed sobą wyspę. Zamierza na niej odpocząć i wracać do domu.
Maluśkiewicz próbuje rozbić namiot, ale przy próbie wbicia gwoździa wyspa kicha. Wyspa okazuje się wielorybem, który pyta, kto ośmiela się w jego nos wbijać gwoździe. Maluśkiewicz zaskoczony szuka wieloryba, na co ten wskazuje na swój nos. Wieloryb wyjaśnia bohaterowi, że znalazł się nie na wyspie, tylko na wielorybim nosie. Maluśkiewicz trzęsie się ze strachu i nie chce już widzieć wieloryba. Bohater ekspresowo przepływa morze, dociera do Gdyni i wraca do Warszawy. Odtąd zapytany dumnie potwierdza, że widział wieloryba.
