Opis

OPIS POSTACI 

Opis postaci to przede wszystkim prezentacja jej cech zewnętrznych. W opisie takim koncentrujesz się przede wszystkim na wyglądzie, ubiorze, zachowaniu postaci. Możesz wspomnieć także o cechach charakteru, pod warunkiem, że są one oczywiste, a nie stanowią wynik twoich hipotez. W opisie postaci nie zastanawiamy się nad jej motywacjami, przemyśleniami. Opisujemy ją taką, jaka się nam przedstawia.  

Opis postaci może dotyczyć zarówno postaci realnej, jak i fikcyjnej. Możesz opisywać indywidualnych bohaterów lub też koncentrować się na bohaterach zbiorowych (np. opis wojska, opis chóru w dramacie starożytnym, opis mieszkańców wsi, jeśli stanowią oni przede wszystkim gromadę, a nie są wyróżnieni jako poszczególne jednostki). 

Warto skupić się przede wszystkim na tym, aby opis był możliwie ciekawy, dynamiczny, odzwierciedlający daną postać. Opis zakłada, że poszczególne cechy postaci zostają połączone w spójny ciąg. Opis postaci to nie lista, wyliczenie katalogu cech zewnętrznych i wewnętrznych, ale narracja przedstawiająca konkretną postać lub grupę postaci. Warto więc zadbać o to, aby poszczególne elementy opisu możliwie logicznie się ze sobą łączyły, tworząc ciekawy wizerunek postaci pozwalający się nieco do niej zbliżyć i lepiej ją poznać.

Warto zadbać o skatalogowanie wszystkich informacji, ich odpowiednie uporządkowanie, a dopiero na końcu przedstawienie ich w ciekawej formie. W zależności od oczekiwań, charakteru wypowiedzi, opis może być bardzo szczegółowy i precyzyjny, może być także bardziej ogólny. Z reguły jest to rozwiązanie pośrednie między bardzo ogólnym wizerunkiem postaci a pieczołowitą i szczegółową jej rekonstrukcją. W przypadku bohatera literackiego wiele zależy od tego, jak dokładnie jest on sportretowany w tekście. Pamiętaj, że opis to nie interpretacja, więc przekazujesz tylko pewne informacje, a nie swoje domysły dotyczące postaci. 

Jak napisać opis postaci?

• Zbierz najpierw wszystkie cechy postaci, postaraj się je logicznie ułożyć, a dopiero później napisz opis.  
• Staraj się przechodzić od ogółu do szczegółu. Nie zaczynaj opisu od drobnostek, skup się na ogólnym rysunku postaci, a dopiero później informuj o szczegółach,  
• Najpierw zwróć uwagę na cechy zewnętrzne, sylwetkę, twarz, oczy, włosy, ubranie. Następnie przejdź do cech charakteru – tutaj skoncentruj się jedynie na tym, co można wysnuć z zewnętrznej obserwacji.  
• Nie snuj przypuszczeń, nie dodawaj swoich hipotez, skoncentruj się na tym, co o postaci wiadomo bez żadnych wątpliwości.  
• Staraj się zachować spójny ciąg wypowiedzi. Łącz poszczególne elementy opisu ze sobą. Nie twórz katalogu cech, ale spróbuj sprawić, żeby ułożyły się one w spójny portret. 

Przykład opisu postaci

Andrzej Kmicic to młody, postawny mężczyzna o zgrabnej i smukłej sylwetce. Jest wysoki, co jeszcze bardziej podkreśla jego smukłą sylwetkę. Nie jest jednak chudy, tylko dobrze zbudowany. Uwagę zwracają jego śmiejące się oczy. Atrakcyjny wygląd to jednak nie wszystko. Andrzej Kmicic dba o swój wygląd, zawsze jest dobrze i bogato ubrany. Kmicic podoba się wszystkim pannom także dzięki swojemu charakterowi – jest wesoły, skłonny do zabawy, dużo się śmieje. Niejednokrotnie pokazuje także swój zawadiacki temperament, wdając się z kolejne bójki i konflikty. 

OPIS OBRAZU 

Opis obrazu stanowi przede wszystkim możliwie dokładną, wierną rekonstrukcję obrazu malarskiego. Opis powinien więc skupiać się nie tylko na tym, co jest na danym obrazie, ale także, w jaki sposób zaprezentowane zostało całe dzieło.  

Warto oczywiście rozpocząć od informacji kto, co i kiedy namalował. Te podstawowe dane pozwalają osobie zainteresowanej zidentyfikować obraz i w razie potrzeby porównać twój opis z oryginałem.  

Na początku opisu warto także skupić się na informacjach dotyczących tematyki obrazu, ewentualnych historii z nim związanych. W końcu warto także podać miejsce wystawienia dzieła, jeśli jest ono znane. Jeśli dzieło zaginęło i znamy je na przykład tylko z rekonstrukcji, również warto o tym wspomnieć. Ostatnią z podstawowych informacji, które warto podać, jest z pewnością ta o technice, w której wykonano dzieło. Cenną informację stanowi wskazówka, że obraz jest malowany akwarelami, farbą olejną, jest rysunkiem albo stanowi kolaż.  

Centralną część opisu dzieła powinna wypełnić rekonstrukcja przedstawienia. Opowiedz, co przedstawia obraz. Szczegółowy opis rozpocznij od punktu centralnego, pierwszego planu, a dopiero potem przejdź do opisu tego, co jest na drugim planie. Zwróć uwagę także na tło.  

Jeśli na obrazie znajduję się ważne elementy, przedmioty, symbole – wskaż je i opowiedz na pytanie, co oznaczają lub jaką funkcję pełnią. W końcu opis zamknij rozważaniami na temat barw i nastroju obrazu.  

Opis możesz uzupełnić swoimi refleksjami dotyczącymi przekazu, jaki płynie z obrazu, twoich odczuć, emocji towarzyszących percepcji.  

Jak napisać opis obrazu?

• Podaj autora i tytuł dzieła.  
• Wskaż, w jakiej technice wykonany został obraz. Jeśli to możliwe, przyporządkuj go do określonej szkoły malarskiej (np. kubiści, impresjoniści, surrealiści).  
• Określ podstawowy temat dzieła.  
• Opisz dzieło, kierując się zasadą: od ogółu do szczegółu. Skup się najpierw na centralnym punkcie obrazu, opisz pierwszy plan obrazu, dopiero później przejdź do tego, co widać na drugim planie. Na końcu dopiero zajmij się opisem drobnych szczegółów i tła.  
• Nie zapomnij o symbolicznych elementach na obrazie i spróbuj je zinterpretować.  
• Używaj języka malarskiego: na pierwszym planie, na drugim planie, w centralnym punkcie obrazu, z wykorzystaniem perspektywy centralnej, malarz przestawił, artysta uchwycił.  

Przykładowy opis obrazu

„Guernica” Pabla Picassa to obraz powstały w 1937 roku. Hiszpański malarz sięgnął tutaj po technikę oleju na płótnie. Głównym tematem utworu jest zbombardowane miasto – Guernica. Obraz symbolizuje niezgodę artysty na wojnę i związane z nią tragedie niewinnych ludzi.  

W centrum obrazu wzrok przyciąga jasna plama koloru, zdecydowanie odcinająca się od ciemnych barw całego obrazu. Na tym tle rozpoznać można postać, która klęczy. Można domyślać się, że to moment tuż po zrzuceniu bomby, a postać w centrum obrazu właśnie umiera, ale swoim wzrokiem obejmuje jeszcze tragedię wokół. W postawie postaci widać rezygnację i pogodzenie z losem. Obok, na prawo pojawia się jednak postać kobiety, która bezradnie unosi ręce do góry. Powyżej ukazuje się człowiek, który w ręce trzyma zapaloną świecę, co budzi wrażenie jakiejś irracjonalności. Po lewej stronie w końcu widać owalną lampę. Światło mogłoby tutaj symbolizować wiedzę, ale zostaje ono zupełnie przyćmione przez rozgrywającą się tragedię. W lewym dolnym rogu obrazu znajduje się konający mężczyzn. W prawej ręce trzyma jeszcze kawałek złamanego piecza. Nieco wyżej widać kobietę, która w ramionach trzyma martwe dziecko. Mimo że znajduje się ona na drugim planie, jest to postać najbardziej tragiczna na całym obrazie. Za nią stoi jeszcze byk, widać także rozszarpywanego konia. W tle dostrzec można kotłowaninę.

OPIS RZEŹBY 

Opis rzeźby jest rekonstrukcję określonego dzieła, skupiać się więc powinien zarówno na temacie, który przedstawia rzeźba, jak i sposobie wykonania dzieła. W tym przypadku treść i forma są nierozłączne i opis nie powinien ograniczać się wyłącznie do jednego z nich. Warto tutaj zwrócić szczególną uwagę na kompozycję opisu.  

Pierwsze informacje, jakie powinny się w opisie rzeźby pojawić, dotyczyć muszą przede wszystkim autora dzieła, jego tytułu, czasu powstania. Jeśli to możliwe, warto także od razu podać, w jaki kierunek rzeźbiarski wpisuje się konkretnego dzieło.  

Dokładny opis powinien rozpocząć się od rozmiaru rzeźby, w tym tego, czy odzwierciedla realne wymiary przedstawianego elementu rzeczywistości. Warto także o także zaznaczyć, czy jest to rzeźba pełna, czy też może płaskorzeźba. Ostatnie z podstawowych informacji powinny dotyczyć typu rzeźby: portretowa, pomnikowa, sakralna, parkowa i stosunku do rzeczywistości (realna/abstrakcyjna). Na tym etapie opisujemy oczywiście także temat rzeźby i poszczególne jej elementy.  

Ważnym elementem opisu rzeźby jest to, z czego jest ona wykonana i w jaki sposób. Jeśli chodzi o materiały, to mogą być one bardzo różne: od kamienia, przez metal, po gips, cement i tworzywa sztuczne. W przypadku technik wyróżniamy: kutą, rzeźbioną, odlewana, czasami lepioną.  Warto także zwrócić uwagę, czy materiał jest do końca obrobiony, czy może świadomie niedokończone są poszczególne elementy rzeźby.  

Po tych wszystkich informacjach jest miejsce na analizę kompozycji dzieła. Warto ustalić, czy jest ona otwarta, czy zwarta. Istotne jest, czy w rzeźbie mamy jedną postać, czy więcej, jaki jest układ poszczególnych elementów. Czy mamy do czynienia z realizmem przedstawiania, jak dalece zindywidualizowane są postaci w rzeźbie? 

Na koniec podsumowujemy temat dzieła i jego funkcję – gloryfikacja, upamiętnienie, dekoracja.  

Jak napisać opis rzeźby?

• Podaj wszystkie szczegóły historyczne – tytuł rzeźby, autora, czas powstania, technikę rzeźbiarską, styl.  
• Jeśli znasz historie związane z dziełem, możesz skrótowo o nich wspomnieć.  
• Podaj, gdzie można zobaczyć dzisiaj konkretną rzeźbę – jeśli nie można, bo uległa zniszczeniu, także to napisz.  
• Najpierw skup się na technice rzeźby, materiale, głównym temacie przedstawienia.  
• Dopiero po tych podstawowych informacjach możesz opisywać szczegóły rzeźby, zastanawiać się nad jej kompozycję i układem.  
• Na koniec wróć do tematu dzieła i ustal, jaką pełni ono funkcję. 

Przykładowy opis rzeźby

Pieta Michała Anioła to dzieło, które powstało w latach 1498-1500. Jest to jedno z najwybitniejszych dzieł epoki renesansu. Dzisiaj można je nadal podziwiać w Bazylice św. Piotra w Rzymie. Kiedy Michał Anioł wykonywał to dzieło, miał 23 lata.  

Pieta ma kształt piramidalny. To przedstawienie wykute w marmurze, o wymiarach 174 × 195 cm. Rzeźba przedstawia dwie, realistycznie ukazane postaci. Są one zindywidualizowane. Maryja trzyma na kolanach ciało zmarłego Jezusa Chrystusa. Maryja jest ukazana jako piękna, młoda, ale bardzo cierpiąca kobieta. Sygnalizuje to zarówno jej postawa, głowa lekko przechylona do dołu, zamyślone spojrzenie i wyciągnięta do przodu lewa dłoń, która zdaje się sygnalizować absolutną bezradność. Ciało Jezusa natomiast jest ukazane jako absolutnie bezwładne, jego głowa zostaje oparta na ramieniu matki. 

OPIS BUDOWLI  

Opis budowli czy różnego rodzaju budynków, niezależnie od tego, czy mowa o obiektach sakralnych, świeckich, publicznych czy prywatnych, powinien zawierać na początku informację o tym, gdzie znajduje się obiekt, kiedy powstał, a także – jeśli jest to wiedza dostępna – kto był jego architektem, ewentualnie odpowiadał za aranżację wewnątrz.  

Opis budynku po podaniu tych podstawowych informacji pozwalających na lokalizację obiektu, o którym mowa, powinien skupić się na charakterze budowli. Na początku warto więc zaznaczyć, czy mamy do czynienia z obiektem sakralnym (a jeśli tak do jakim – bazylika, katedra, wiejski kościół), publicznym (ratusz, pałac, muzeum), prywatnym (dom, dworek, pałac). Funkcja, jaką spełnia bądź spełniała budowla, ukierunkuje także dalszy opis i sprawi, że będzie on bardziej spójny.  

Budowlę najpierw opisujemy z zewnątrz. Najpierw koncentrujemy się na jej rozmiarach, podkreślając jednocześnie, czy jest to budowla monumentalna, czy wręcz przeciwnie – bardzo skromna. Zwracamy uwagę na podstawową konstrukcję. Odnotowujemy formę elewacji, ewentualne elementy dekoracyjne. Przede wszystkim, jednak skupiamy się na podstawowych materiałach, z których obiekt został wybudowany. Wskazujemy także krótko na otoczenie budowli.  

Następnie z opisem „wchodzimy” do środka budowli, opisujemy ją od wewnątrz. Nie skupiamy się jednak na wszystkich najdrobniejszych szczegółach, ale na konstrukcji, rozłożeniu poszczególnych pomieszczeń, podziałach zastosowanych w przestrzeń, elementach wykończeniowych.  

Na koniec jeszcze raz wracamy do ogólnych informacji o budowli, jej funkcji, odnotowujemy, jak dalece zastosowane rozwiązania architektoniczne pozwalają osiągnąć cel tożsamy z założonym przeznaczeniem obiektu. 

• Podawaj niezbędne szczegóły: miejsce, w którym stoi budowla, rok jej powstania, architekta, projektanta, autora wystroju wnętrz.  
• Zwróć uwagę, jeśli budowla zmieniła swoje przeznaczenie – na przykład kiedyś była pałacem jakiegoś rodu, a teraz stanowi siedzibę muzeum lub jakiejś organizacji publicznej.  
• Podaj podstawowy materiał budowlany – kamień, cegła, drewno.  
• Budowlę zawsze opisuj najpierw od zewnątrz, a dopiero później od wewnątrz.  
• Skoncentruj się na ogólnym planie budowli, jej konstrukcji, zastosowanych rozwiązania architektonicznych. Mniejszą uwagę skupiaj na szczegółach wyposażenia, natomiast możesz o nich wspomnieć, jeśli dopełniają obrazu całości.  
• Używaj dokładnego, konkretnego języka. Wystrzegaj się metafor, opisuj budowlę możliwie neutralnie.  

Katedra Notre Dame w Paryżu to jeden z najsłynniejszych przykładów kościołów gotyckich nie tylko we Francji, ale i całej Europie. Zbudowana z inicjatywy architekta Maurice’a de Sully w latach 1163-1330 z kamienia katedra jest symbolem europejskiego średniowiecza. Jej pożar w 2019 roku był dla wszystkich absolutnym szokiem.  

Katedra Notre Dame jest monumentalna. Ma wymiary 130 x 48 m. Wysokość sklepienia w nawie głównej wynosi ponad 35 metrów, co wzmacnia jeszcze charakterystyczne dla tego typu budownictwa wrażenie strzelistości. Całość wieńczy iglica o wysokości 40 m. Fasada katedry zbudowana jest z dwóch 70-metrowych wież. Charakterystycznym elementem wykończeniowym są tutaj rozety i witraże. Absolutnym arcydziełem jest słynna rozeta północna. Wieże wieńczą dzwony wylane z brązu.